Bugojno
Bugojno je gradsko naselje i sjedište istoimene opštine u središnjem dijelu Federacije Bosne i Hercegovine, BiH, na putu sa sjeveroistoka ka jugozapadu i Jadranskom moru. Prema preliminarnim podacima popisa stanovništva 2013. godine, u naseljenom mestu Bugojno popisano je 15.555 lica.[1]
Bugojno | |
|---|---|
.jpg) Panorama Bugojna | |
 Grb
| |
| Administrativni podaci | |
| Država | Bosna i Hercegovina |
| Entitet | Federacija BiH |
| Kanton | Srednjobosanski kanton |
| Opština | Bugojno |
| Stanovništvo | |
| — 2013. |  15.555 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 44° 03′ 11″ S; 17° 27′ 01″ I / 44.05303° S; 17.45039° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST) |
  Bugojno Bugojno na karti Bosne i Hercegovine | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 70230 |
| Pozivni broj | 030 |
| Veb-sajt | www |
Geografija
urediBugojno se nalazi u srednjoj Bosni, tačnije u Srednjobosanskom kantonu u području gornjeg toka rijeke Vrbas u dolini koja se zove Uskopaljska dolina između gradova Gornji i Donji Vakuf.
Bugojno se nalazi na nadmorskoj visini od oko 550 m, a okruženo je planinama Kalin (1.530 m), Rudina (1.385 m) i Stožer (1.662 m). U kontinentalnom dijelu Bosne i Hercegovine vlada kontinentalna klima sa toplim ljetima, prijatnim proljećima i jesenima i hladnim zimama sa puno snijega. Sredozemna i kontinentalna klima susreću se u srednjoj Bosni i formiraju poseban ekosistem. Nad okolnim planinama vlada planinska klima.
Poznate ličnosti
uredi- Nedeljko Bilkić, srpski folk pevač.[2]
Istorija
urediArheološka nalazišta u blizini grada pokazuju da je ovaj kraj naseljen od bronzanog i mlađeg gvozdenog doba. Na ovom području živjelo je ilirsko pleme Sardeati, kao i Kelti. Na lokalitetu Pod nađena je keramička posuda na kojoj je urezan natpis od tridesetak znakova koja datira iz 6. vijeka p. n. e . i predstava trenutno najstariji pisani spomenik na području Bosne i Hercegovine.[3] Rimljani su ovdje osnovali svoj municipijum Ad Matrices.
Uskopaljska dolina je prvi put spomenuta 1244. godine u jednoj povelji kralja Ugarske Bele IV. Ovde su pronađeni ostaci crkve stari oko 700 godina.[4] Padom Bosne pod tursku vlast 1463. godine ovi krajevi su uključeni Kliški sandžak.
Nakon austrougarske okupacije Bosne i Hercegovine, Bugojno je postalo sjedište kotara. Poslije Prvog svjetskog rata, Bugojno je postalo dio Kraljevine Jugoslavije.
Turistički potencijal planine Koprivnice je prepoznat, tako da je pred Drugi svetski rat podignut planinski dom.[5]
Drugi svjetski rat
urediU Bugojnu su maja 1941. počela prva stradanja srpskog naroda. U prvoj grupi bilo je 22 najuglednija građanina i seljaka koji su uhapšeni i poubijani iznad sela Ivanjske, 31. maja 1941. godine.
Pokolji Srba u Bugojnu i Kupresu izvršeni su na Vidovdan i Ilindan 1941. godine. Poubijani i poklani bačeni su u jame.[6]
Fra Mirko Radoš bio je glavni organizator ustaške akcije protiv Srba u okolini Kupresa. Ustaška nedela izvršena avgusta meseca protiv Srba u selu Malovanu gde je stradalo oko 70 ljudi, žena i dece, učinjena su uglavnom po želji župnika fra Radoša.
Nakon Drugog svetskog rata Bugojno je izraslo u centar regije. Bugojno je u socijalističkoj Jugoslaviji bilo poznato kao jedno od rezidencija Josipa Broza Tita, a kasnije se otkrilo da je tamo postojalo podzemno sklonište za rukovodstvo SFRJ u slučaju rata.
Rat u BiH
urediZa vrijeme rata u BiH, na području Bugojna su 1993. zabilježeni sukobi između pretežno bošnjačke Armije Republike BiH i pretežno hrvatske milicije HVO. To se odrazilo na iseljavanje Hrvata iz tog kraja. Tek nakon završetka rata je došlo do povratka izbjeglica, pa Bugojno polako vraća svoj multietnički karakter.
Nakon završetka rata u Bosni i Hercegovini opština Bugojno je, u cjelini, ušla u sastav Federacije Bosne i Hercegovine.
Stanovništvo
urediGodine 1931. naselje je imalo je 1.903 stanovnika.[7]
| Sastav stanovništva – naselje Bugojno | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2013.[8] | 1991.[9] | 1981.[10] | 1971.[11] | ||||
| Ukupno | 15 555 (100,0%) | 22 641 (100,0%) | 16 402 (100,0%) | 9 329 (100,0%) | |||
| Bošnjaci | 12 338 (79,32%) | 6 878 (30,38%)1 | 4 719 (28,77%)1 | 3 382 (36,25%)1 | |||
| Hrvati | 2 425 (15,59%) | 6 836 (30,19%) | 4 695 (28,62%) | 3 447 (36,95%) | |||
| Srbi | 325 (2,089%) | 6 809 (30,07%) | 5 280 (32,19%) | 2 131 (22,84%) | |||
| Bosanci | 132 (0,849%) | – | – | – | |||
| Neizjašnjeni | 122 (0,784%) | – | – | – | |||
| Muslimani | 58 (0,373%) | – | – | – | |||
| Bosanci i Hercegovci | 53 (0,341%) | – | – | – | |||
| Romi | 31 (0,199%) | – | – | – | |||
| Ostali | 29 (0,186%) | 669 (2,955%) | 89 (0,543%) | 102 (1,093%) | |||
| Nepoznato | 22 (0,141%) | – | – | – | |||
| Albanci | 10 (0,064%) | – | 18 (0,110%) | 16 (0,172%) | |||
| Makedonci | 4 (0,026%) | – | 12 (0,073%) | 7 (0,075%) | |||
| Crnogorci | 3 (0,019%) | – | 59 (0,360%) | 53 (0,568%) | |||
| Jugosloveni | 2 (0,013%) | 1 449 (6,400%) | 1 511 (9,212%) | 173 (1,854%) | |||
| Turci | 1 (0,006%) | – | – | – | |||
| Slovenci | – | – | 19 (0,116%) | 18 (0,193%) | |||
- 1 Na popisima od 1971. do 1991. Bošnjaci su popisivani uglavnom kao Muslimani.
Galerija
uredi-
Centar grada -
Centar grada -
Gimnazija -
Ski Lift Rostovo -
Džamija princeze Dževhere -
Džamija sultana Ahmeda, iz 1693. -
Džamija sultana Ahmeda, iz 1693. -
Džamija sultana Ahmeda, iz 1693. -
Džamija sultana Ahmeda, iz 1693. -
Džamija sultana Ahmeda, iz 1693. -
Rimokatolička crkva Svetog Antuna Padovanskog -
Rimokatolička crkva Svetog Antuna Padovanskog -
Rimokatolička crkva Svetog Antuna Padovanskog i u pozadini džamija princeze Dževhere -
Rimokatolička crkva Svetog Antuna Padovanskog — portal s tekstom Na slavu Boga i S. Ante Pad. Prigodom srebr.pira cesara Franje Josipa 1. carice Jelisavete počeo o. J. Barbarić 24.trav.1879
Reference
uredi- ^ „Preliminarni rezultati Popisa stanovništva, domaćinstava i stanova u Bosni i Hercegovini 2013, Agencija za statistiku BiH, Sarajevo” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 23. 11. 2018. g. Pristupljeno 09. 05. 2016.
- ^ „Nedeljko Bilkić: Bez sevdaha nema ni meraka”. NOVOSTI (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2023-11-29.
- ^ Komentar na tekst R. Šalabalić, Archaelogia Iugoslavica, VIII, Beograd, (1967). str. 35 i dalje
- ^ Husein Smajić iz Bugojna neimar i zvonar crkve (3. maj 2017)
- ^ "Politika", 19. mart 1941
- ^ Jovan Popović, sveštenik Bugojno, 3.9.1947. god.
- ^ Mate Ujević, Hrvatska enciklopedija, treći svezak, Zagreb 1942. — strana 485
- ^ „Popis 2013 BiH – Stanovništvo prema etničkoj/nacionalnoj pripadnosti i spolu, po naseljenim mjestima”. popis.gov.ba. Arhivirano iz originala 19. 9. 2017. g. Pristupljeno 19. 9. 2017.
- ^ „Nacionalni sastav stanovništva Republike Bosne i Hercegovine 1991.(str. 14)” (PDF). fzs.ba. Pristupljeno 24. 4. 2016.
- ^ „Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1981.” (PDF). stat.gov.rs. Pristupljeno 24. 4. 2016.
- ^ „Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1971.” (PDF). stat.gov.rs. Pristupljeno 24. 4. 2016.
