Bitka kod Tanagre (457. p. n. e.)

Bitka kod Tanagre odigrala se 457. p. n. e. između Atine i Sparte za vreme Prvoga peloponeskoga rata. U bici je pobedila Sparta, ali dva meseca kasnije rezultati pobede bili su poništeni atinskom pobedom u bici kod Enofite.

Bitka kod Tanagre
Deo Prvoga peloponeskoga rata
Vreme 457. p. n. e. Mesto Tanagra Ishod Spartanska pobeda
Sukobljene strane
Atina	Sparta

Delski savez

Sparta je osigurala hegemoniju tokom Grčko-persijskih ratova. Imala je glavnu ulogu i držala je glavno zapovedništvo tokom Prve i Druge persijske invazije na Grčku. Posle Druge persijske invazije rat se preselio sa grčkog kopna na persijske teritorije u Aziji i na Egejska ostrva. Tada je do većeg izražaja došla vrednost mornarice. Grčke pomorske države nisu dobro prihvaćale spartansko vođstvo. Većina grčkih saveznika nije više mogla da trpi nadmenoga i strogoga spartanskog zapovednika Pausaniju. Sparta je tada izgubila prestiž. Većina grčkih pomorskih država prihvatilo je vođstvo Atine. Osnovali su 478. p. n. e. Delski savez. Delski savez je bio pod atinskim vođstvom. Druge grčke države su osnovale Peloponeski savez pod vođstvom Sparte.

Pogoršanje odnosa Sparte i Atine

Počeli su da se pogoršavaju odnosi Sparte i Atine. Nakon pobune helota 464. p. n. e. Sparta je zamolila Atinu i druge grčke države da im pomogne u gušenju pobune. Atinjani su poslali veliku vojsku pod zapovedništvom Kimona. Spartanci su se preplašili Atinjana, da ne bi iskoristili intervenciju za neke porikrivene ciljeve. Od svih vojski, koje su došle da im pomognu jedino su Atinjane poslali kući. Atinjani su bili uvređeni tim potezom Sparte. Ubrzo nakon toga Atina je sklopila nekoliko saveza, sa Tesalijom, Megarom i sa tradicionalnim neprijateljem Sparte Argosom. Megara se sukobljavala sa Korintom, koji je bio pod zaštitom Sparte. Do 460. p. n. e. Atina se zbog Megare našla u otvorenom ratu sa Korintom i nekoliko peloponeskih država.

Bitka u Doridi

Tokom nekoliko godina od početka Prvoga peloponeskoga rata Sparta uglavnom nije bila aktivna. Konačno se pokrenula 458. ili 457. p. n. e., ali ne odmah direktnim sukobom sa Atinom. Atinska saveznica Fokida napala je Doridu. Dorida se nalazila sa druge strane Korintskog zaliva preko puta Peloponeza. Smatrala se domovinom Dorana, pa su se Spartanci kao Dorani smatrali obaveznim da im pomognu. Pošto je spartanski kralj Plistoanakt bio premlad spartansku vojsku je predvodio njegov zamenik Nikomed. U pomoć Doridi vodio je 1.500 spartanskih i 10.000 savezničkih hoplita. Kada su stigli u Doridu prisilili su Fokiđane da vrate zaposednuti grad i da se povuku iz Doride.

Spartanska vojska odsečena u Beotiji

Atinjani su blokirali Korintski zaliv tako da se spartanska vojska nije mogla vratiti morem. Osim toga Atinjani su držali Megaru, njenu luku Pege i planinski prolaz Geraniju, tako da se peloponeska vojska nije mogla vratiti ni kopnom ni morem na Peloponez. Nikomed je odlučio da sačeka u Beotiji i da smisli kako da se probije. Poveo je svoju vojsku u Beotiju. Učinio je to zbog nekoliko razloga. Započeo je tajne pregovore sa Atinjanima, koji su nameravali da izdaju grad i da sruše demokratiju. S druge strane Donald Kagan smatra da je Nikomed bio u kontaktu sa Tebom i da je planirao da ujedini Beotiju pod tebanskom dominacijom, a to je izgleda i učinio kada je stigao u Beotiju.

Bitka

Atinjani su posumnjali da Peloponežani pregovaraju sa strankama u gradu kako da sruše demokratiju u Atini i da sruše atinske duge bedeme. Zbog toga su odlučili da napadnu spartansku vojsku u Beotiji. Pre bitke Kimon, koji je bio ostrakovan ponudio je svoje usluge atinskoj vojsci, ali naredili su mu da ode, jer su sumnjali u njegovu lojalnost. Pre nego što je otišao svojim prijateljima je rekao da hrabrošću dokažu svoju lojalnost. Sakupili su ukupno sa saveznicima 14.000 vojnika. Došlo im je u pomoć 1.000 vojnika iz Argosa, savezničke snage i konjica iz Tesalije. Međutim tesalska konjica je tokom bitke prešla na stranu Sparte. Sparta je imala 11.500 hoplita. U bici kod Tanagre 457. p. n. e. sukobile su se dve vojske. Bitka je bila duga, neizvesna i krvava. Obe strane su imale mnogo gubitaka. Sparta je pobedila, a nakon pobede spartanska vojska se vratila kući prelazeći preko teritorije Megare kroz planinski prelaz Geraniju. Nakon toga vratili su se na Peloponez kroz Korintsku prevlaku.

Nakon bitke

Nakon 62 dana Atinjani su pod vođstvom Mironida napali Beoćane. Pobedili su ih u bici kod Enofite. Nakon pobede zauzeli su Fokidu, Opuntsku Lokridu i celu Beotiju sem Tebe. Srušili su bedeme Tanagre i kao taoce odveli 100 najbogatijih ljudi.

Vidi još

• Prvi peloponeski rat

Izvori

• Tukidid, Peloponeski rat, prevod Dušanke Obradović,Admiral Books. . Београд. 2010. ISBN 978-86-84983-72-7. .
• Плутарх, Кимон
• Доналд Каган, Избијање Пелопонеског рата ( Donald Kagan The Outbreak of the Peloponnesian War (Cornell. 1969. ISBN 978-0-8014-9556-4.. )