Bitka kod Sente
Ovaj članak sadrži spisak literature, srodne pisane izvore ili spoljašnje veze, ali njegovi izvori ostaju nejasni, jer nisu uneti u sam tekst. |
U toku Velikog turskog rata (1683—1699) u blizini Sente 11. septembra 1697. odigrala se velika bitka između austrijske i turske vojske. Austrijska vojska pod komandom Eugena Savojskog nanela je težak poraz turskoj vojsci kojom je komandovao sultan Mustafa II.
Bitka Sente | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Deo Velikog turskog rata | |||||||
Plan bitke kod Sente 11. septembra 1697. | |||||||
| |||||||
Sukobljene strane | |||||||
Sveto rimsko carstvo Kraljevina Ugarska | Osmansko carstvo | ||||||
Komandanti i vođe | |||||||
Eugen Savojski Jovan Tekelija |
Mustafa II Elmas Mehmed-paša † | ||||||
Jačina | |||||||
40.000[traži se izvor] | 60.000[traži se izvor] | ||||||
Žrtve i gubici | |||||||
2.000 mrtvih | 30.000 mrtvih |
Prilike pred bitku
urediTadašnja situacija u toku rata nagoveštavala je sigurnu tursku pobedu, jer je veliki broj austrijskih snaga bio na Rajni i u Italiji.
Preduzimajući nov pohod protiv Austrije, kako bi vratila izgubljene teritorije u srednjoj Evropi, turska vojska (60.000) prešla je Dunav 19. avgusta kod Beograda i Pančeva i Tisu kod Titela i do 1. septembra izbila kod Kovilja. Pošto je odustao od planiranog pohoda na Petrovaradin, Mustafa II, krenuo je prema Segedinu i kod Sente započeo prelaz preko Tise prebacujući artiljeriju i krupan prtljag.
Primivši izveštaj da turska vojska prelazi Tisu Eugen Savojski je ubrzao marš. U četiri sata popodne čitava austrijska vojska je bila spremna za bitku.
Tok bitke
urediEugen Savojski odlučio je da sa 40.000 ljudi izvrši obuhvatni napad na turski mostobran sa 43 pešadijska bataljona i 48 topova u centru, 4 pešadijska bataljona, 53 eskadrona konjice i dva topa na desnom i 4 pešadijska bataljona, 59 eskadrona i 10 topova na levom krilu. Turska vojska je nastavila povlačenje preko Tise.
Bitka je počela turskom artiljerijskom vatrom na austrijski centar koji je bio u napadu u trenutku kada je bio u dometu topova. Dva sata kasnije napalo je i levo krilo austrijske vojske. Prodor turske konjice duž reke bio je presečen. Desno krilo i centar pod jakom puščanom vatrom napredovala je dalje. Austrijske snage levog krila prodrle su u centar mostobrana i zauzele mesto prelaza. Tada je okruženoj turskoj vojsci na malom prostoru nanet strahovit poraz. Mnogi Turci pokušali su da nađu spas preplivavajući Tisu ali su se podavili u njoj.
U ovoj bici poginulo je 27 paša. Pored njih ubijeni su janičarski aga i veliki vezir. Dok je sultan uspeo sa 2.000 konjanika da pobegne u Temišvar.
Posledice bitke
urediAustrijski plen iznosio je 72 topa, 52.400 đuladi, 553 bombe, 505 buradi baruta, 48 pari talambasa, 500 doboša, 86 zastava, 400 malih zastava, 7 konjskih repova, 6.000 kola natovarenih municijom i namirnicama, 5.000 konja, 6.000 kamila, 12.000 volova i bivola. Ostalo je prepušteno kao plen vojnicima.
Pobeda kod Sente presudno je uticala na ishod tog pohoda, ali i na rat u celini. Ovom pobedom Austrija je stvorila povoljne uslove za Karlovački mir 1699. godine.
Prema austrijskim podacima, u bici kod Sente poginulo je 30.000 turskih vojnika i oko 2000 austrijskih vojnika.
Zanimljivosti
urediBitka je ekranizovana u nemačkim dokumentarno-igranim filmovima Princ Eugen i Osmansko carstvo. U Senti u kuli Vidikovac se nalazi maketa bitke.
Galerija
uredi-
Uniforma Austrijske vojske
-
Replika Princa Eugena na konju u ratnoj opermi
-
Uniforma Janjičara, elitne turske pešadije
-
Princ Eugen šalje austrijskom caru vesti o pobedi kod Sente
-
Spomenik na bitku kod Sente 1697.
-
Antonio Romako- Bitka kod Sente
-
Prikaz bitke kod Sente, Jan van Huhtenburg, 1725, bakrorez
-
Panoramski prikaz bitke kod Sente
Vidi još
urediLiteratura
uredi- Veselinović, Rajko (1993). „Srbi u Velikom ratu 1683—1699”. Istorija srpskog naroda. knj. 3, sv. 1. Beograd: Srpska književna zadruga. str. 491—574.
- Ćorović, Vladimir (1997). Istorija srpskog naroda.