Bitka kod Poltave
Bitka kod Poltave (rus. Полтавская битва, šved. Slaget vid Poltava) odigrala se 28. juna 1709. (8. jula po gregorijanskom kalendaru). Bila je to prelomna bitka Velikog severnog rata između Rusije pod carom Petrom Velikim i Švedske predvođene kraljem Karlom XII.[1]
| Bitka kod Poltave | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo Velikog severnog rata | |||||||
 | |||||||
| |||||||
| Sukobljene strane | |||||||
 Švedsko carstvo Kozački hetmanat |
 Rusko carstvo  Kalmičko hanstvo Kozački hetmanat | ||||||
| Komandanti i vođe | |||||||
|
Karl XII Karl Gustav Renskjold Adam Ludvig Levenhaupt Adam Fridrih fon Štakelberg Ivan Mazepa |
Petar Veliki Aleksandar Menšikov Boris Šeremetjev Ivan Skoropadski | ||||||
| Jačina | |||||||
| 25.000 | 45.000 | ||||||
| Žrtve i gubici | |||||||
| 6.900 poginulih i ranjenih (šved. izvor); 9.300 poginulih (rus. izvor) | 1.345 poginulih, 3.290 ranjenih | ||||||
Bitka
urediBitka se odigrala kod Poltave u današnjoj Ukrajini.[1]
Na početku bitke ruska carska vojska je brojala 45.000 vojnika i 72 artiljerijska oruđa. Njihov protivnik su bili 25.000 švedskih vojnika sa samo 4 ispravna oruđa. Rusku vojsku su predvodili: Petar Veliki, Aleksandar Menšikov i Boris Šeremetjev. Švedsku vojsku su predvodili: kralj Karl XII, Karl Gustav Renskjold, Adam Ludvig Levenhaupt i Adam Fridrih fon Štakelberg. Hetman Ivan Mazepa se sa svojim kozacima svrstao na stranu Šveđana.
Švedska vojska računala je na premoć u upotrebi hladnog oružja, bajoneta i mačeva, dok je ruska vojska računala na premoć u vatrenom oružju, topovima i puškama. Rusi su dan ranije izgradili šest četvorougaonih reduta u liniji na razdaljini 100 metara jedan od drugog, ali su tokom noći izgradili još četiri reduta tako da je formacija reduta bila u obliku slova T. Šveđani su tokom bitke zauzeli i spalili prva dva reduta, ali su ih ruske posade sa topovima zaustavile kod ostalih reduta. U podne su Šveđani krenuli u napad na Ruse u polju. Ruske linije su se blago povukle pod naletom Šveđana, ali je Petar Veliki poveo napad. U tom momentu ruske linije su se ispravile i počele da potiskuju Šveđane, tako da su švedske linije pod naletom Rusa bile zbog brojčane slabosti razvučenije, u nemogućnosti da održe vatru, dok su Rusi zbog brojčane superiornosti imali gušće linije i veću vatrenu moć. To je dovelo do pucanja švedskih linija i potpunog sloma švedske vojske.
Posledice
urediBitka je okončana potpunim uništenjem švedske vojske. Ovim porazom je Švedska trajno izgubila status velike evropske sile, dok je Rusija zauzela njeno mesto. Kralj Karl i Ivan Mazepa su izbegli sa 1.500 vojnika u tursku Moldaviju, gde je kralj proveo 5 godina u egzilu pre povratka u Švedsku.
.jpg)
Bitka u popularnoj kulturi
urediBitka je ekranizovana u seriji Petar Veliki i u filmu Slugin gospodar. Politikin Zabavnik iz 1940. i 1941. izdavao je strip o Petru Velikom u kom je u martovskom broju 216 iz 1941. izašao segment o bici na Poltavi.[traži se izvor]
Reference
uredi- ^ a b „Bitka kod Poltave: Kako je slomljena švedska vojna moć, a Rusija postala evropska sila”. Russia beyond. Pristupljeno 22. 1. 2020.
