Bitka kod Niša (268)

Za drugu upotrebu, pogledajte stranicu Bitka kod Niša.

Bitka kod Niša ili Bitka kod Naisusa se odigrala u septembru 268. godine između gotske vojske i Rimljana koje su predvodili tadašnji car Galijen i budući carevi Klaudije II i Aurelijan. Ovaj događaj ima važnu ulogu u istoriji krize Rimskog carstva tokom trećeg veka.

Bitka kod Niša
Deo Rimsko-germanskog rata
Karta gotske invazije 267—269.
Vreme 268. ili 269. Mesto Nais-Niš u današnjoj Srbiji Ishod Gotska vojska uništena
Sukobljene strane
Rimsko carstvo	Goti
Komandanti i vođe
Klaudije II Gotski Aurelijan	nepoznati
Jačina
nepoznata	50.000
Žrtve i gubici
	30.000-50.000

Rezultat je bila velika rimska pobeda koja je, u kombinaciji sa efikasnim gonjenjem okupatora nakon bitke i sa energičnim naporima imperatora Aurelijana, u velikoj meri otklonila pretnju germanskih plemena na Balkanu u sledećim dekadama.

Predistorija

Tokom druge polovine 267. godine Goti su se u velikom broju naselili preko Dunava na rimsku teritoriju, zapretivši Panoniji. Neke gradove u ovoj provinciji su i opljačkali i raširio se strah da bi ista sudbina mogla zadesiti i Rim, ukoliko Goti krenu prema Italiji. Izgleda da su i drugi delovi Carstva stradali 267. od Gota. Postoji podatak da je tada i Atina bila napadnuta i opljačkana. U savezu sa Gotima bili su i Heruli.

Galijen je u proleće 268. pobedio Gote, ali Rimljani nisu imali snage da ih konačno proteraju sa ove teritorije. Zato je Galijen u jesen iste godine krenuo u novu ekspediciju.

Nije jasno da li je pre nego što je došlo do bitke kod Niša Galijen već umro, pa da je rimski car bio već tada Klaudije II, kasnije nazvan Gotski, u čast ove pobede. Koliko se može dokučiti Galijen je bio prisutan tokom bitke, ali izgleda da su Klaudije i Galijen najviše doprineli ovoj velikoj pobedi.

Tok bitke

Galijen je predvodio predvodio vrlo pokretnu vojsku sastavljenu od Pretorijanske garde i veksilacija više legija.

U početku, dalmatska rimska konjica je pobedila gotske konjanike. Goti, koji su imali brojčanu prednost, počeli su da primoravaju Rimljane na odstupanje. No, Rimljani nisu pokvarili svoj borbeni red, već su organizovali protivnapad, uz pomoć konjičkog odreda kojim je komandovao Aurelijan i koji je napao gotske redove otpozadi. Goti su bili primorani da se povuku u svoj logor, ali ga je rimska konjica napala i pregazila. Između 30.000 i 50.000 Gota bilo je ubijeno ili ranjeno, a više hiljada njih zarobljeno. Mnogi zarobljenici su se kasnije pridružili rimskoj vojsci. Galijen nije mogao da potpuno uništi Gote jer je morao natrag u rimsko carstvo, verovatno zbog pobune Aureola, jednog od pretendenata na presto iz tog vremena. Tako su neki Goti uspeli da pobegnu sa rimske teritorije.

Posledice

Ovaj poraz, kao i onaj iz aprila iste godine, slomio je moć Gota. Neki od njih su ostali na rimskoj teritoriji, dok ih Aurelijan 271. godine odatle nije proterao preko Dunava. No, uprkos tome, oni više nisu predstavljali opasnost za Rim. Svoju moć Goti će obnoviti tek za sto godina. Jedan od prvih uslova da bi se prevazišla velika kriza III veka, pobeda nad varvarima bila je ostvarena.

Literatura

• Nebojša Ozimić: Rečnik Gornje Mezije, Niš, 2001