Belona
Ovom članku potrebni su dodatni izvori zbog proverljivosti. |
Belona (lat. Bellona), starorimsko božanstvo, boginja rata, često pandan bogu Marsu. Poistovećivana je sa boginjom Nerio, a kasnije sa grčkom boginjom rata Enio i sa kapadokijskom boginjom Ma. Poštovali su je Sabinjani.
Ovoj boginji je posvećen hram u Rimu još 495. godine p. n. e., nalazio se na kraju Marsovog polja, u kome se sastajao Senat. Pored hrama je stajao lat. columna bellica, odakle je sveštenik oglašavao početak rata.
Belona je smatrana i suprugom Marsa.
Najčešće je prikazana sa kopljem, bičem ili buktinjom u ruci, strašnog lica, ličila je na Furije.
Etimologija
urediIme boginje rata Belona potiče od ranije Duelona,[1] koja je sama derivat starolatinskog duelum („rat, ratovanje“), koji se takođe pretvorio u belum u klasičnom latinskom.[2]
Etimologija reči duelum ostaje nejasna. Lingvista Žorž-Žan Pino predložio je izvođenje od *duenelo- („prilično dobar, prilično hrabar“), rekonstruisanog deminutiva reči duenos, potvrđenog na istoimenom natpisu kao rani stari latinski prethodnik reči bonus („dobar“). Prema lingvisti Mihijelu de Vanu, upotreba *duenelo- „u kontekstu rata (bela akta, bela gesta) može se shvatiti kao eufemizam, koji na kraju daje značenje 'akcija hrabrosti, rat' za imenicu belum.[2]
Kult, verovanja i hramovi
urediBelona je prvobitno bila drevna sabinska boginja rata poistovećena sa Nerio, suprugom boga rata Marsa, a kasnije sa grčkom boginjom rata Enio. Njen hram u Rimu je 296. godine pre nove ere u blizini cirkusa Flaminije posvetio Apije Klaudije Cek, tokom Samnitskih ratova.[3] Ovaj hram je bio prva lokacija na kojoj su na svetom mestu bili okačeni ukrasni štitovi posvećeni smrtnicima. Apije Klaudije je okačio štitove i posvetio ih svojoj porodici.[4]
Njen praznik se slavio 3. juna, a njeni sveštenici su bili poznati kao Belonari i ranjavali su svoje ruke ili noge kao krvnu žrtvu za nju.[5] Ovi obredi su se održavali 24. marta, nazvanog Danom krvi (dies sanguinis), nakon ceremonije. Kao posledica ove prakse, koja se približila obredima posvećenim Kibeli u Maloj Aziji, i Enio i Belona su se poistovetile sa njenim kapadokijskim aspektom, Ma.[6]
Reference
uredi- ^ Orlin 2015, str. 136
- ^ a b de Vaan 2008, str. 70.
- ^ Orlin 2015, str. 136
- ^ Pliny the Elder. The Natural History (English). str. Book XXXV.
- ^ William Smith, Smaller Classical Dictionary, London 1862, p.77
- ^ "Cults of Enyo and Ma" at Theoi Arhivirano maj 17, 2016 na sajtu Wayback Machine
Literatura
uredi- de Vaan, Michiel (2008). Etymological Dictionary of Latin and the other Italic Languages (na jeziku: engleski). Brill. ISBN 9789004167971.
- Orlin, Eric (2015). Routledge Encyclopedia of Ancient Mediterranean Religions (na jeziku: engleski). Routledge. str. 136. ISBN 978-1-134-62552-9.
- Rečnik grčke i rimske mitologije, D. Srejović, A. Cermanović Kuzmanović, Srpska književna zadruga, Beograd, 1979.