Banja (Novi Pazar)
Banja je naseljeno mesto grada Novog Pazara u Raškom okrugu. Novopazarska banja se nalazi u jugozapadnoj Srbiji, u dolini Izbičke reke, desne pritoke Raške. Od Novog Pazara kome gravitira je udaljena oko 3 km. Prostire se između 43°09'17'' северне географске ширине и 20°32'22' istočne geografske dužine. Leži na 505m nadmorske visine. Smeštena je između planinskih masiva Golije ka severu, Kopaonika na istoku, padina Rogozne na jugoistoku i Ninaje na zapadu. Udaljena je od Beograda 272 km.
Banja | |
|---|---|
 Novopazarska banja | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Upravni okrug | Raški |
| Grad | Novi Pazar |
| Stanovništvo | |
| — 2011. |  566 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 43° 09′ 17″ S; 20° 32′ 22″ I / 43.154666° S; 20.5395° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 505 m |
.svg)  Banja Banja na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Pozivni broj | 020 |
| Registarska oznaka | NP |
Banja ima termomineralne izvore, koji pripadaju grupi sumporovitih hipertermi. Klima odnosno mikroklima je umerena i pogoduje zdravlju i rehabilitaciji. Ona je ujedno banjsko i klimatsko lečilište, takozvana „oaza zdravlja”.
Istorija
urediNovopazarska banja je bila poznata još u antičko doba. U srednjem veku, bila je čuveno lečilište Raške. Dolaskom Turaka, njena popularnost slabi, ali koji vek kasnije i Turci počinju da uviđaju blagodeti ovih prostora i da ih iskorišćavaju, te grade objekte za ugostiteljstvo posetilaca, kao i dva Turska kupatila. Početkom šesnaestog veka francuski putopisac Lefevr pominje postojanje „ prirodnih toplih izvora kod Novog Pazara “. Od sredine sedamnaestog veka počinje uređenje banje. Iznad antičkog kupatila Turci su izgradili hamam, kao i karavansaraj za smeštaju posetilaca. Novopazarska banja stradala je tokom Bečkog rata.[1] Ovde se nalaze Stari hamam u Novopazarskoj Banji i Terme u Novopazarskoj Banji.
Turizam Novopazarske banje ponovo oživljava krajem osamnaestog veka kada se izgrađuje novo kupatilo. Značajne prekretnice desile su se i nakon Drugog svetskog rata, a to je podizanje savremenog stacionara kao i izgradnja Zavoda za lečenje i rehabilitaciju obolelih od mišićnih i neuromišićnih bolesti. Stacionar Reumatološkog centra podignut je 1953. godine a osnovan je i Zavod za lečenje i rehabilitaciju obolelih od miopatije i neuromiopatije. Novopazarska banja je jedan od najvećih centara za lečenje distrofičara.
Demografija
uredi| Godina | 1948 | 1953 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2002 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Stanovništvo | 116 | 101 | 171 | 169 | 280 | 350 | 466 | 566 |
| m | ž |
|||
| ? | 0 | 2 | ||
| 80+ | 2 | 2 | ||
| 75—79 | 5 | 3 | ||
| 70—74 | 3 | 9 | ||
| 65—69 | 11 | 7 | ||
| 60—64 | 7 | 8 | ||
| 55—59 | 12 | 7 | ||
| 50—54 | 15 | 15 | ||
| 45—49 | 15 | 19 | ||
| 40—44 | 21 | 21 | ||
| 35—39 | 11 | 20 | ||
| 30—34 | 14 | 17 | ||
| 25—29 | 14 | 19 | ||
| 20—24 | 22 | 24 | ||
| 15—19 | 28 | 20 | ||
| 10—14 | 19 | 18 | ||
| 5—9 | 12 | 17 | ||
| 0—4 | 13 | 14 | ||
| Prosek : | 34,0 | 33,9 | ||
Fizičko-hemijske karakteristike termomineralnih voda
urediTermomineralne vode Novopazarske banje predstavljaju važan prirodni resurs koji omogućava lečenje pojedinih bolesti i rehabilitaciju narušenog zdravlja. Rastvorene mineralne materije u vodi se upotrebljavaju za pravljenje lekovitog blata.
Ova banja specifična je po svojim lekovitim izvorima jer svi potiču iz jedne termalne izdani, ali se sastav njihovih voda razlikuje. To se dešava jer se ove vode kreću u različitim pravcima i u svom toku se mešaju sa drugim podzemnim vodama, idu preko različitog stenja i na izvorištima postaju drugačije temerature i drugačijeg mineralnog sastava.
U ovoj banji nalazi se četrnaest izvora, a njihove temperature se kreću od 15 do 50 °C, što ih svrstava u hipertermalne vode. Brzina isticanja vode – izdašnost izvora iznosi i do 5 l/s što je odlično za iskorišćavanje izvora u razne svrhe[4].
Termomineralna voda u Novopazarskoj banji sadrži najviše natrijuma, kalcijuma, kalijuma i magnezijuma, kao i anjone: hidrokarbonate, hlor, sulfat i nitrat. Od rastvorenih oksida poseduje gvožđe, aluminijum – oksid, silicijum – dioksid, slobodne ugljene kiseline i slobodni sumpor – vodonik. Prema hemijskom sastavu vode Novopazarske banje ubrajaju se u red sumporovitih- kiselih hipertermi sa 1, 6 g čvrstih materija.[5]
Indikacija i kontraindikacije za lečenje
urediNovopazarska banja, smatra se glavnim centrom za lečenje distrofičara Srbiji. Terapije se sprovode u Specijalnoj bolnici za lečenje mišićnih i neuromišićnih bolesti „Novopazrska banja“.
Bolesti koje se najviše tretiraju i leče u ovoj banji su:
- Neuromišićne bolesti
- Stanja posle moždanog udara
- Kožne bolesti
- Razni oblici reumatizma (hronični degenerativni, vanzglobni, zapaljivi)
- Problemi sa kičmom (išijas)
- Sportske povrede
- Ženske ginekološke bolesti (sterilitet, upale)
- Stanja nakon preloma kostiju i nakon hirurških intervencija
Kontraindikacije u Novopazarskoj banji su:
- Trudnoća
- Infektivna oboljenja
- Maligne neoplazme
- Venerične bolesti
- Parazitna oboljenja
- Akutna oboljenja
- Tuberkuloza
- Akutni tromboflebitis
- Angina pektoris
- Neurološka oboljenja ( neuralgije, oboljenja centralnog ili perifernog nervnog sistema)[6]
Galerija
uredi
Reference
uredi- ^ Aleksić, D. (2001). Analiza arheološke građe teritorije Novog Pazara i okoline.
- ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
- ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.
- ^ Protić, D. (1995). Mineralne i termomineralne vode Srbije. Geoinstitut, Beograd.
- ^ Kostić, M. (1969). „Novopazarska banja”. Književne novine, Beograd.
- ^ Kapetanović, Ž. (1956). Elaborat o izvršenim istraživanjima 1954/1955 Novopazarska banja-Novopazarska ilidža. Institut za medicinsku hidrologiju i klimatologiju , Medicinski fakultet, Beograd.
