Barnet Njuman
Barnet Njuman (engl. Barnett Newman; 29. januar 1905 – 4. jula 1970) je bio je američki slikar. Njuman je jedan od vodećih predstavnika apstraktnog ekspresionizma i jedan od začetnika slikarstva polja boje.
Barnet Njuman | |
|---|---|
 | |
| Datum rođenja | 29. januar 1905. |
| Mesto rođenja | Njujork, SAD |
| Datum smrti | 4. jul 1970. (65 god.) |
| Mesto smrti | Njujork, SAD |
Biografija
urediRođen je u Njujorku kao sin poljskih imigranata. Umjetnost je pohađao na Umjetničkoj studenskoj ligi, 1922. godine, i u Gradskom koledžu u Njujorku, 1923.–7. godine, prije nego se zaposlio kod oca u njegovoj kompaniji odjeće gdje je radio od 1927.–37. godine. Ponovo je posjećivao nastavu na Umjetničkoj studenskoj ligi 1929.–30. godine.
Tridesetih godina je imao ozbiljnih novčanih problema pošto je Velika depresija skoro uništila posao njegovog oca, ali za razliku od većine američkih slikara u to vrijeme, Njuman nije prihvatio da radi za Federalni umjetnički projekat, ne želeći da prihvati podršku države. Osnovne prihode za život je zarađivao kao nastavnik umjetnosti u srednjim školama.
Najveći broj svojih ranih djela je sâm uništio i prestao je da slika početkom 1940-ih, ali se slikarstvu ponovo vratio 1944. godine. U drugoj polovini 1940-ih razvio je jedan izrazit stil mistične apstrakcije – prihvatajući da je „uzvišeno” osnovna tema njegovog slikarstva (vidi apstraktno uzvišeno [Abstract Sublime]). Djelo s kojim je najavio ovaj novi stil je Onement I (1948.; Muzej moderne umjetnosti u Njujorku), jedna monohromatska slika tamnocrvene boje sa prugom svijetlije crvene koja ide od vrha do sredine slike. Ove pruge (ili „fijuci” kako je Njuman volio da ih nazove), postali su karakteristika njegovog slikarstva. U vrijeme kada je naslikao Onement I Njumana je već pratio glas polemičara i zastupnika umjetnosti avangarde. Svoja razmišljanja je iznosio u esejima kataloga izložbi i u člancima žurnala Tigrovo oko [Tiger’s Eye] gdje je bio u svojstvu urednika saradnika). Godine 1948. je sa Vilijamom Baziotsom, Dejvidom Herom, Robertom Madervelom i Markom Rotkom sarađivao u osnivanju kratkotrajne škole koja je za cilj imala promovisanje ideja umjetnosti avangarde (Subjects of the Artist School).
Godine 1949. Njuman je naslikao svoje prve monumentalne slike (bio je rodonačelnik ove vrste slikarstva), a 1950. je imao svoju prvu samostalnu izložbu u galeriji Beti Parsons. U štampanom obavještenju za izložbu tražio je od posjetioca da se približe njegovim slikama tako da osjete uticaj njihove monumentalne skale. Za izložbu su njegove kolege umjetnici i kritičari pokazali hladnu nezainteresovanost. Sredinom 1950-ih, njegov rezervisani stil ga je sasvim odvojio od predominirajućeg „gestualnog” idioma njegovih kolega. Za neko vrijeme se donekle povukao iz umjetničkih dešavanja, i ponovo je prestao da slika 1956. godine.
Njuman je preživio srčani udar 1957. godine, a već naredne godine vratio se slikarstvu sa serijom crno-bijelih slika. U posljednjoj deceniji života njegova slava je značajno porasla, mada je njegov ukupni slikarski opus i dalje ostao malobrojan. Šezdesetih se posvetio vajarstvu stvorivši seriji čeličnih skulptura sa vitkim osovinama koje podsjećaju na vertikalne pruge njegovih slika (Slomljeni obelisk, 1963.–9; Muzej moderne umjetnosti u Njujorku), a u poznim godinama je koristio i ramove različitih geometrijskih oblika i naslikao nekoliko trouglastih slika.
Izvori
uredi
Literatura
uredi- T. Hess, Barnett Newman (1972)
- J. P. O’Neill (ed.), Barnett Newman: Selected Writings and Interviews (1990)
- A. Temin, Barnett Newman (2002)
Spoljašnje veze
uredi
- Barnett Newman at the National Gallery of Art
- The Barnett Newman Foundation
- Barnett Newman at the Philadelphia Museum of Art
- Njuman u Tejt galeriji
- American Museum of Natural History, Dept. of Anthropology correspondence with Barnett Newman and Betty Parsons, 1944-1946 in the collection of the Smithsonian Archives of American Art]
