Autohtone vrste
Autohtone vrste su vrste nekog geografskog područja prilagođene uslovima života u tom području. Uglavnom to su vrste čija je prisutnost u toj regiji rezultat isključivo prirodnih procesa, bez čovekove intervencije.
Autohton (αὐτόχθων, ili latinizovano autochthonous) dolazi iz kombinacije grčkih reči αὐτός [autos] samostalan, isti i χθών [hton] zemlja, područje, u bukvalnom značenju "potiče odavde, sa iste ove zemlje".[1] Suprotna reč je alohton (ἀλλόχθων) koja dolazi kombinacijom grčkih reči ἄλλος [alos] stran i χθών [hton] zemlja, u bukvalnom značenju "dolazi iz drugog područja".[2]
Pojam autohtonosti je najvažniji u biogeografiji, koja pokušava da determiniše i opiše rasprostranjenost vrsta.
Čovekovim direktnim ili indirektnim uticajem na ekosistem autohtone vrste izložene su uznemiravanju, sužava se njihov areal, a uvođenjem novih biljnih ili životinjskih vrsta dovodi se u pitanje i njihov opstanak. Zbog negativnih trendova u prirodi (zagađivanje, uništavanje staništa itd) mnoge autohtone (domaće) vrste nestale su iz prirode, ili su čak i izumrle.
Pod određenim uslovima neke autohtone vrste mogu da postanu invazivne, te da se nekontrolisano šire i tamo gde ih ranije nije bilo. Svaki prirodni organizam (za razliku od domestifikovanog organizma) ima svoj prirodni raspon distribucije u kom se smatra domaćim. Kada se vrste pojave van svog autohtonog areala, to se najčešće dešava čovekovim direktnim delovanjem (nenameran uvoz semenskim materijalom u poljoprivredi itd.), pa se tada zovu introdukovane vrste u regijama gde nisu domaće.
Autohtone vrste nisu nužno endemične. U biologiji i ekologiji endemizam označava isključivo autohtonost za biotu specifičnog područja. Pojmovi endemično i autohtono ne znače uvek da je organizam potekao iz mesta na kojem trenutno živi. Pojedine vrste dolaze iz drugih područja, te se putem izolacije odvajaju od matične populacije i vremenom postaju endemične.
Vidi još
urediReference
uredi- ^ „Autochthonous”. Merriam-Webster Dictionary. Pristupljeno 29. 10. 2019.
- ^ „Allochthonous”. Merriam-Webster Dictionary. Pristupljeno 29. 10. 2019.