Arnošt Bart

Arnošt Bart (glsrp. Arnošt Bart; Leton kod Kubšica, 28. avgust 1870 — Brezinka kod Malešeca, 15. februar 1956), poznat pod pseudonimom Brezinčanski (glsrp. Brězynčanski), bio je lužičkosrpski političar i kulturni djelatnik. Jedan je od osnivača nacionalne organizacije Lužičkih Srba „Domovina” i njen prvi predsjednik (1912—1927).

Arnošt Bart
Ime po rođenju	Arnošt Bart
Druga imena	Brezinčanski
Datum rođenja	(1870-08-28)28. avgust 1870.
Mjesto rođenja	Leton kod Kubšica, Saksonija
Datum smrti	15. februar 1956.(1956-02-15) (85 god.)
Mjesto smrti	Brezinka kod Malešeca, Istočna Njemačka
Zanimanje	Političar i kulturni djelatnik

Za druga značenja, pogledajte Bart.

Biografija

Arnošt Bart je rođen 28. avgusta 1870. godine u lužičkosrpskog seljačkoj porodici u lužičkom gradu Leton u opštini Kubšice. Od 1885. do 1888. godine pohađao je stručni školu u Budišinu. Zatim je putovao po Evropi, posjetivši Francusku, Rusiju i Austrougarsku. U domovinu se vratio 1890. godine i iste godine pridružio kulturno-prosvjetnom društvu „Matica lužičkosrpska”. Učestvovao je u kulturnim i društvenim dešavanjima među lužičkosrpskim seljacima. Istovremeno je učestvovao i u političkim aktivnostima, podržavajući stavove saksonskih konzervativaca.

Godine 1912. bio je jedan od osnivača lužičkosrpske društvene organizacija „Domovina”. Tokom Novembarske revolucije u Saksoniji 1918. godine bio je osnivač Lužičkosrpskog narodnog komiteta. Pozivajući se na mirovni projekat američkog predsjednika Vudroa Vilsona pod nazivom „Četrnaest tačaka”, tražeći pravo nacionalnog samoopredjeljenja i političku autonomiju Lužičkih Srba. Pozivao je na uspostavljanje lužičkosrpske autonomiju u okviru Njemačkog carstva ili Čehoslovačke Republike. U decembru 1918. godine vodio je pregovore sa čehoslovačkim vlastima o njihovoj podršci lužičkosrpskim interesima. U svojoj borbi za političku autonomiju Lužičkih Srba uspio je da nas svoju stranu pridobije nekoliko članova Lužičkosrpskog narodnog komiteta.

U januaru 1919. godine prošao je kroz Prag na putu ka Pariskoj mirovnoj konferenciji. U Pragu je pokušao da se pridruži čehoslovačkoj delegaciji, ali to nije uspio da ostvari, nakon čega se u aprilu 1920. godine vraća u Njemačku, gdje je zbog svojih aktivnosti uhapšen i osuđen na tri godine zatvora. Nakon puštanja na slobodu, učestvovao je u radu Lužičkosrpske narodne partije.

Poslije dolaska nacista na vlasti u Njemačkoj 1933. godine biva uhapšeni osuđen na kratko vrijeme. Iz Gornje Lužice je protjeran 1935. godine. Od 1944. do 1945. godine je bio u zatvoru.

Nakon Drugog svjetskog rata prihvatio je da učestvuje u obnavljanju lužičkosrpskih organizacija. Držeći se konzervativnih stavova, učestvovao je u političkim djelatinostima među Lužičkim Srbima.

Poslije rata živio je u selu Brezinka po kome je uzeo pseudonim Brezičanski. Preminuo je 15. februara 1956. godine u selu Brezinka.

Literatura

• Hartmut Zwahr: Arnost Bart-Brězynčanski. Z dokumentaciju wo cesćenju. 2. Aufl. Bautzen 1981.
• Edmund Pech: Ernst Bart (1870—1956), Sächsische Biografie. Herausgegeben vom Institut für Sächsische Geschichte und Volkskunde, bearb. von Martina Schattkowsky.
• Hartmut Zwahr: Bart, Arnošt. W: Jan Šołta, Pětr Kunze, Franc Šěn (wud.): Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1984, s. 37ff.