Aleksandar Mekol Smit
Aleksandar Mekol Smit (engl. Alexander McCall Smith, 24. avgust 1948) britanski je pisac.[1] Njegovo delo obuhvata radove iz oblasti medicinskog i kriminalnog prava, filozofije, brojne knjige za decu, zbirke kratkih priča, romane. Autor je preko 50 knjiga različitih žanrova: od filozofije, medicinske etike, medicinskog i kriminalnog prava, brojnih knjiga za decu do kratkih priča i romana. Svetsku slavu je stekao 1998. godine knjigom Prva damska detektivska agencija, duhovitom i nepretencioznom pričom o gospođi Ramocve, prvoj ženi detektivu u Bocvani.[2]
| Aleksandar Mekol Smit | |
|---|---|
 Aleksandar Mekol Smit potpisuje knjige na Sajmu knjiga u Geteborgu 2010. | |
| Lični podaci | |
| Puno ime | Aleksandar „Sendi” Mekol Smit |
| Datum rođenja | 24. avgust 1948. |
| Mesto rođenja | Bulavajo, Južna Rodezija, danas Zimbabve |
| Zvanični veb-sajt | |
Profesor je Medicinskog prava na Edinburškom univerzitetu i član je brojnih nacionalnih i internacionalnih institucija koje se bave bioetikom.[3] Važi za jednog od najuglednijih stručnjaka u oblasti medicinskog prava, koje je jedno vreme i predavao na Univerzitetu u Bocvani.
Biografija
urediAleksandar Mekol Smit rođen je u gradu Bulavajo u južnoj Rodeziji, današnjem Zimbabveu. U 18. godini preselio se u Škotsku, gde je studirao na Univerzitetu u Edinburgu. Diplomirao je 1971. godine, a zatim se vratio u Afriku, gdje je pomagao u osnivanju pravnog fakulteta na Univerzitetu u Bocvani. Kasnije je postao profesor medicinskog prava na Univerzitetu u Edinburgu. Tokom svoje profesorske karijere objavio je niz naučnih radova, među kojima su Zakon i medicinska etika (Law and Medical Ethics, 1991) i Forenzički aspekti spavanja (Forensic Aspects of Sleep, 1997). Takođe bio i potpredsednik Britanske komisije za ljudsku genetiku. Penzionisao se 2005. godine i od tada se u potpunosti posvetio pisanju.
Aleksandar Mekol Smit dobio je za svoj rad, kako u naučni, tako i književni, brojne nagrade i odlikovanja.[4] Godine 2007. postao je nosilac Ordena Reda Britanske imperije.[1]
Aleksandar Mekol Smit danas živi u Edinburgu,[5] oženjen je lekarkom i ima dve ćerke.[3]
Aleksandar Mekol Smit i muzika
urediGodine 1995. Aleksandar Mekol Smit osnovao je u Edinburgu muzičku grupu Really Terrible Orchestra. Takođe je napisao i jednu operu, The Okavango Macbeth, prema motivima Šekspirove drameMagbet, a čija je radnja smeštena u Bocvanu, a glavni likovi su pavijani. Opera je premijerno izvedena 2009. godine na maloj muzičkoj sceni No. 1 Ladies’ Opera House (Prva damska operska kuća) koju je otvorio u blizini Gaboronea, glavnog grada Bocvane.[1] Posle susreta s pijanistom Dejvidom Slejterom, pokretačem Maitisong festivala u Africi, Mekol Smit je rešio da pomogne školovanje obdarenih operskih pevača u Bocvani. Uložio je novac u jedno staro zdanje, zgrada je veoma brižljivo obnovljena i uređena. Otvorila je vrata 2008. godine kad je tu priređen svečani koncert najboljih operskih pevača iz Bocvane. U Prvoj damskoj operskoj kući odlučili su da godišnje priređuju dve praizvedbe manjih, kamernih opera. Zanimljivo je da tokom dana Opera radio kao kafić, čime je Aleksandar Mekol Smit želeo da istakne kako je muzika stvorena da bi ljudi u njoj uživali, da je dostupna svima, pa čak i u kafiću.[6]
Književni rad
urediSvoje prvo književnodelo, roman za decu, Aleksandar Mekol Smit objavio je 1976. godine. Od tada je napisao više knjiga za decu i u mnogima se radnja odvija u Africi ili su inspirisani afričkim temama. Godine 1989. objavio je zbirku priča Deca od voska (Children of Wax) koje je sakupio u Zimbabveu, a namenjene su deci i odraslima.
Pisao je i kratke radijske priče, a od jedne od tih priča nastao je roman Prva damska detektivska agencija. Ovaj roman prvi put je objavljen 1998. godine i u početku se sporo prodavao. U SAD se nije pojavio sve do 2002. godine, do kada je Mekol Smit objavio još dve knjige iz serijala o gospođi Ramocve, prvoj ženi detektivu u Bocvani. Međutim, ovaj roman dobija dve Bukerove specijalne preporuke i dospeva na prestižne liste Knjiga godine i Knjiga milenijuma koju redovno objavljuje Tajmsov literarni dodatak (The Times Literary Supplement). Posle toga roman vrlo brzo postaje bestseler i do trenutka kada stiže do devetog naslova, knjige iz ovog serijala prodate su u više od 15 miliona primeraka samo na engleskom jeziku, a Prva damska detektivska agencija je adaptirana kao televizijska serija.
Godine 2003—2004 Aleksandar Mekol Smit započinje sa pisanjem još tri serijala. Serijal Nedeljni filozofski klub, u kojem je glavni lik Izabela Delhusi, filozof i detektivka-amater iz Edinburga, započinje 2004. Serijal Škotska ulica 44 započinje da objavljuje u nastavcima u časopisu Scotsman, da bi 2010. godine objavio i prvi roman iz ovog serijala, The Importance of Being Seven. Serijal komičnih romana o nesrećnom nemačkom akademiku započinje 2003. romanom Portuguese Irregular Verbs. Još jedan serijal započeo je 2008. godine romanom Corduroy Mansions, koji objavljuje i u nastavcima u britanskom listu Deili telegraf (The Daily Telegraph).
Pored ovih serijala Mekol Smit napisao je i nekoliko samostalnih romana: La’s Orchestra Saves the World (2008) Trains and Lovers (2012), The Forever Girl (2013) i My Italian Bulldozer (2016), kao i roman Ema (2014), modernu verziju po motivima istoimenog romana Džejn Ostin,[1] jedan od šest naslova obuhvaćenih Projektom Ostin.[a]
Godine 2012. inicirao je projekat izrade publikacije koja bi prikazala istoriju Škotske u slikama. Ova ideja rezultirala je publikacijom A Work of Beauty: Alexander McCall Smith’s Edinburgh (2014),[8] raskošno ilustrovanom istorijom škotske prestonice, napisanom je u saradnji sa Kraljevskom komisijom za antičke i istorijske spomenike Škotske (Royal Commission on the Ancient and Historical Monuments of Scotland).[1]
Književnost Aleksandra Mekol Smita u Srbiji
urediU Srbiji su do sada objavljeni serijali Prva damska detektivska agencija i Nedeljni filozofski klub, roman Ema i nekoliko dečjih romana. Aleksandar Mekol Smit bio je gost 31. Međunarodnog sajma knjiga u Beogradu, oktobra 2016. godine.[9]
Bibliografija
urediSerijal Prva damska detektivska agencija
urediSerijal romana o gospođi Ramocve, prvoj ženi detektivu u Bocvani.
- 1998: The No. 1 Ladies' Detective Agency (Prva damska detektivska agencija, objavljen u Srbiji 2004)
- 2000: Tears of the Giraffe (Žirafine suze, objavljen u Srbiji 2004)
- 2001: Morality for Beautiful Girls (Moralne pouke za lepe devojke, objavljen u Srbiji 2021)
- 2002: The Kalahari Typing School for Men (Kalaharijski kurs daktilografije za muškarce, objavljen u Srbiji 2022)
- 2003: The Full Cupboard of Life (Kredenac pun života, objavljen u Srbiji 2005)
- 2004: In the Company of Cheerful Ladies (U društvu vedrih dama, objavljen u Srbiji 2006)
- 2006: Blue Shoes and Happiness (Plave cipele i sreća, objavljen u Srbiji 2007)
- 2007: The Good Husband of Zebra Drive (Dobar muž iz Zebrine ulice, objavljen u Srbiji 2008)
- 2008: The Miracle at Speedy Motors (Čudo u brzim motorima, objavljen u Srbiji 2009)
- 2009: Tea Time for the Traditionally Built (Čaj za tradicionalno građene, objavljen u Srbiji 2010)
- 2010: The Double Comfort Safari Club (Luksuzni Safari klub, objavljen u Srbiji 2012)
- 2011: The Saturday Big Tent Wedding Party (Subotnja svadba pod velikom šatrom, objavljen u Srbiji 2012)
- 2012: The Limpopo Academy of Private Detection (Detektivska akademija Limpopo, objavljen u Srbiji 2013)
- 2013: The Minor Adjustment Beauty Salon (Salon lepote „Samo malo ulepšavanja”, objavljen u Srbiji 2014)
- 2014: The Handsome Man's De Luxe Café (Deluks kafe za zgodne muškarce, objavljen u Srbiji 2015)
- 2015: The Woman Who Walked in Sunshine (Šetnja po sunčanom danu, objavljen u Srbiji 2015)
- 2016: Precious and Grace (Dragocena i Grejs, objavljen u Srbiji 2016)
- 2017: The House of Unexpected Sisters (Kuća neočekivanih sestara, objavljen u Srbiji 2017)
- 2018: The Colors of All the Cattle (Posebna vrsta ljubavi, objavljen u Srbiji 2019)
Serijal Prva damska detektivska agencija u Srbiji objavljuje izdavačka kuća Samizdat B92 (1998 — 2019) i Laguna (od 2020).
Romane Žirafine suze (2005) i Kredenac pun života (2006) objavio je kao zvučni zapis Savez slepih Vojvodine.
Serijal Nedeljni filozofski klub
urediSerijal romana poznat i kao „Misterije Izabele Delhusi”
- 2004: The Sunday Philosophy Club (Nedeljni filozofski klub, objavljen u Srbiji 2006)
- 2005: Friends, Lovers, Chocolate (Prijatelji, ljubavnici, čokolada, objavljen u Srbiji 2007)
- 2006: The Right Attitude to Rain (U inat kiši, objavljen u Srbiji 2008)
- 2007: The Careful Use of Compliments (Štedljivo s komplimentima, objavljen u Srbiji 2009)
- 2008: The Comfort of Saturdays (Male radosti subote, objavljen u Srbiji 2010)
- 2009: The Lost Art of Gratitude (Zaboravljena umetnost zahvalnosti, objavljen u Srbiji 2012)
- 2010: The Charming Quirks of Others (Očaravajuće ćudi drugih ljudi, objavljen u Srbiji 2013)
- 2011: The Forgotten Affairs of Youth (Zaboravljene ljubavi iz mladosti, objavljen u Srbiji 2014)
- 2012: The Uncommon Appeal of Clouds (Nesvakidašnja lepota oblaka, objavljen u Srbiji 2015)
- 2015: The Novel Habits of Happiness]] (Nove navike sreće, objavljen u Srbiji 2016)
- 2017: A Distant View of Everything (Osmotri sve izdaleka, objavljen u Srbiji 2017)
Serijal Nedeljni filozofski klub u Srbiji objavljuje izdavačka kuća Samizdat B92.
Serijal 44 Scotland Street
uredi- 2005: 44 Scotland Street
- 2005: Espresso Tales
- 2006: Love Over Scotland
- 2007: The World According to Bertie
- 2008: The Unbearable Lightness of Scones
- 2010: The Importance of Being Seven
- 2011: Bertie Plays The Blues
- 2012: Sunshine on Scotland Street
- 2013: Bertie's Guide to Life and Mothers
- 2015: The Revolving Door of Life
- 2016: The Bertie Project
- 2017: A Time of Love and Tartan
Serijal Corduroy Mansions
uredi- 2009: Corduroy Mansions
- 2009: The Dog Who Came in from the Cold
- 2011: A Conspiracy of Friends
Serijal Professor Dr von Igelfeld Entertainments
uredi- 1997: Portuguese Irregular Verbs
- 2003: The Finer Points of Sausage Dogs
- 2003: At the Villa of Reduced Circumstances]]
- 2004: The 2½ Pillars of Wisdom — omnibus izdanje prve tri priče
- 2011: Unusual Uses for Olive Oil
Ostali romani
uredi- 2008: La's Orchestra Saves the World
- 2012: Trains and Lovers
- 2014: The Forever Girl
- 2014: Fatty O'Leary's Dinner Party
- 2015: Emma: A Modern Retelling (Ema, objavljen u Srbiji 2015, Samizdat B92)
- 2016: My Italian Bulldozer
Kratke priče
uredi- 2011: „The Strange Story of Bobby Box” — objavljena u antologiji za mlade What You Wish For
Antologije
uredi- 1991: Children of Wax: African Folk Tales — afričke narodne bajke
- 1995: Heavenly Date and Other Flirtations
- 2004: The Girl Who Married a Lion and Other Tales from Africa — priče iz Afrike
- 2015: Chance Developments: Unexpected Love Stories — neočekivane ljubavne priče
- 2016: Baboons Who Went This Way and That — priče iz Afrike
Dečji romani
uredi- 1980: The White Hippo
- 1984: The Perfect Hamburger
- 1988: Alix and the Tigers
- 1990: The Tin Dog
- 1991: Calculator Annie
- 1991: The Popcorn Pirates
- 1992: The Doughnut Ring
- 1994: Paddy and the Ratcatcher
- 1995: The Muscle Machine
- 1996: The Bubblegum Tree
- 1997: The Five Lost Aunts of Harriet Bean
- 2000: Teacher Trouble
- 2006: The Joke Machine (Mašina za šale, objavljen u Srbiji 2011, Propolis plus)
- 2006: Dream Angus (Angus od snovaa, objavljen u Srbiji 2006, Geopoetika)
- 2016: Freddie Mole, Lion Tamer
- 2016: Marvellous Mix-ups (Dve pripovetke, In Spaghetti Tangle i Teacher Trouble, od kojih je prva, pod naslovom Zavrzlama od špageta objavljena u Srbiji 2011, Propolis plus)
Serijal Školski brod Tobermori
uredi- 2015: School Ship Tobermory (Školski brod Tobermori, objavljen u Srbiji 2016, Samizdat B92)
- 2016: The Sands of Shark Island
Serijal Akimbo
uredi- 1992: Akimbo and the Lions
- 1993: Akimbo and the Crocodile Man
- 2005: Akimbo and the Elephants
- 2006: Akimbo and the Snakes
- 2008: Akimbo and the Baboons
Serijal Harriet Bean
uredi- 1993: The Cowgirl Aunt of Harriet Bean
- 1990: The Five Lost Aunts of Harriet Bean
- 1991: Harriet Bean and the League of Cheats
Serijal Max & Maddy
uredi- 1997: Max & Maddy and the Bursting Balloons Mystery
- 1999: Max & Maddy and the Chocolate Money Mystery
Serijal Young Precious Ramotswe
urediSerijal romana za decu o mladoj detektivki Ramocve.
- 2010: Precious and the Puggies
- 2012: Precious and the Mystery of Meerkat Hill
- 2012: The Great Cake Mystery
- 2013: Precious and the Missing Lion
- 2015: Precious and the Zebra Necklace
Naučni radovi
uredi- 1978: Power and Manoeuvrability (sa Tony Carty)
- 1983: Law and Medical Ethics (sa J. Kenyon Mason)
- 1987: Butterworths Medico-Legal Encyclopaedia (sa J. Kenyon Mason)
- 1990: Family Rights: Family Law and Medical Advances (sa Elaine Sutherland)
- 1991: All About Drink and Drug Abuse (obrazovni tekst)
- 1992: The Criminal Law of Botswana (sa Kwame Frimpong)
- 1993: The Duty to Rescue (sa Michael Menlowe)
- 1992: Scots Criminal Law (sa David H Sheldon)
- 1997: Forensic Aspects of Sleep (sa Colin Shapiro)
- 2000: Justice and the Prosecution of Old Crimes (sa Daniel W. Shuman)
- 2001: Errors, Medicine and the Law (sa Alan Merry)
- 2003: A Draft Criminal Code for Scotland (sa Eric Clive, Pamela Ferguson, Christopher Gane)
- 2004: Creating Humans: Ethical Questions where Reproduction and Science Collide (sakupljena predavanja, audio snimci)
Napomene
uredi- ^ Projekat Ostin spaja šest savremenih bestseler-autora sa šest dela Džejn Ostin: Razum i osećajnost, Nortangerska opatija, Ema, Gordost i predrasude, Pod tuđim uticajem i Mensfild park. Svaki roman piše po jedan autor, uzimajući kao osnovu ove omiljene romane, i radnju romana smešta u 21. vek.[7]
Reference
uredi- ^ a b v g d Luebering, J.E. „Alexander McCall Smith”. ENCYCLOPEDIA BRITANNICA. Pristupljeno 22. 12. 2017.
- ^ „Aleksandar Mekol Smit”. Zvanična prezentacija. Izdavačka kuća Samizdat B92. Pristupljeno 22. 12. 2017.
- ^ a b „Aleksandar Mekol Smit”. Knjižara.com. Pristupljeno 22. 12. 2017.
- ^ „BIOGRAPHY”. Alexander McCall Smith – Official website (na jeziku: engleski). Pristupljeno 23. 12. 2017.
- ^ Philby, Charlotte (18. 6. 2010). „Alexander McCall Smith: The No1 novelist's guide to Edinburgh”. Independent (na jeziku: engleski). Pristupljeno 22. 12. 2017.
- ^ Ognjanović, Mirjana (25. 9. 2015). „ZAISTA UŽASNI ORKESTAR!”. Politikin zabavnik. Pristupljeno 23. 12. 2017.
- ^ „Projekat Ostin – Džoana Trolop Razum i osećajnost”. Laguna. Pristupljeno 22. 12. 2017.
- ^ McCall Smith, Alexander (2014). A Work of Beauty: Alexander McCall Smith's Edinburgh. Edinburgh: Royal Commission on the Ancient and Historical Monuments of Scotland. ISBN 978-1-902419-86-2. Pristupljeno 23. 12. 2017.
- ^ „Beograd: Međunarodni sajam knjiga od 23. do 30. oktobra”. Radio Televizija Republike Srpske. Pristupljeno 23. 12. 2017.
Literatura
uredi- McCall Smith, Alexander (2014). A Work of Beauty: Alexander McCall Smith's Edinburgh. Edinburgh: Royal Commission on the Ancient and Historical Monuments of Scotland. ISBN 978-1-902419-86-2. Pristupljeno 23. 12. 2017.
- Filipović, Jelena. Laž, prevara, filozofija morala i narativna mreža malih radosti subote Aleksandra Mekol Smita (PDF). Univerzitet u Beogradu Filološki fakultet. Pristupljeno 23. 12. 2017.
- Newkirk Maynard, Lauren (2012). „ALEXANDER McCALL SMITH” (PDF). READER’S GUIDE (na jeziku: engleski). Just Buffalo Literary Center. Pristupljeno 22. 12. 2017.
Spoljašnje veze
uredi
- Kralj, Miljana (30. 10. 2016). „Aleksandar Mekol Smit: Dobrota je štit sveta”. Večernje Novosti. Pristupljeno 23. 12. 2017.
- Vulićević, Marina (31. 10. 2016). „Pogled u mojim romanima usmeren je ka nebu”. Politika. Pristupljeno 23. 12. 2017.
- „„Ema” se vraća kući”. Dnevnik. 14. 10. 2015. Pristupljeno 23. 12. 2017.
- „Official website”. Alexander McCall Smith (na jeziku: engleski). Pristupljeno 22. 12. 2017.
- Grice, Elizabeth (13. 3. 2009). „Alexander McCall Smith talks about 'Corduroy Mansions' – interview”. The Telegraph (na jeziku: engleski). Pristupljeno 22. 12. 2017.