Avgar V

Avgar (Abgar, grč. Άβγαρος i Αύγαρος) — car Osroene od 4. godine p. n. e. do 7. godine n.e. i 13—50. godine. Imao nadimak Ukama ili Uhomo, tj „crni”. Bio je 15. predstavnik osroenske dinastije Abgarida, vladara Osroene, sa stolicom u Edesi (Mala Azija). Osroensko carstvo je osnovano 137 godine p. n. e. Uništeno je u vreme Karakale, 216. godine.

Avgar prima Nerukotvorni Obraz Hristov od apostola Tadeja, jednog od Sedamdesetorice. (Enkaustčna ikona iz X veka, Manastir Svete Katarine, Sinaj)

Freska u jermenskom manastiru Varag prikazuje cara Avgara kako u rukama drži Nerukotvoreni obraz Gospoda Isusa Hrista

Abgar V na novčanici od 100.000 jermenskih drama

Svedočanstva crkvenih istoričara

Tacit opisuje Avgara kao „cara Arapa“. Jermenski istorčar Movses Horenski piše da je Avgar bio sin Aršama — sina Artašesa, brata Tigrana II Velikog. U IV veku Jevsevije Kesarijski objavljuje da je pronašao u arhivama Edese sirijski dokument, koji svedoči o Avgarovoj prepisci s Isusom Hristom. Ta priča, s nekim dopunama, pojavljuje se u sirijskom rukopisu „Učenje Adaja“ („Doctrina Addaei“, koju je odštampao Džordž Filips u Londonu, 1876. godine) i u različitim grčkim preradama.

Prema Jevseviju, Avgar je razmenio pismo sa Gospodom Isusom Hristom. Car, pošto je bio bolestan, piše Hristu moleći Ga da ga poseti i isceli. On, odbijajući da lično dođe, jer je Njegova misija vezana za Jerusalim, daje mu obećanje da će nakon Svog Vaznesenja poslati učenike da ga izleče i da propovedaju Jevanđelje narodu. U jednoj verziji ove pripovesti dodat je naročit blagoslov Edese.

U Jevsevijevom izveštaju pismo je praćeno deklamacijom o misiji apostola Tadeja, jednog od Sedamdesetorice, koga je poslao Sveti Toma, „još nazvan i Juda” i koji je iscelio cara i preobratio mnoge stanovnike grada.

Prema „Egerijinom putopisu”, pismo Hristovo, napisano na na pergamentu, na sirijskom, čuvano je u Edesi. Postoje mnoge njegove kopije i njima je pripisivana čudotvorna sila isceljivanja i zaštite.

U „Učenju Adaja” je zabeleženo da su Avgarovi glasnici doneli Hristov lik kao i Njegov odgovor na Avgarovo pismo.

Kritika

Vođene su rasprave o tome da li je Jevsevije uneo sve ove detalje, ili su oni predstavljali kasnije dodatke pismu. Prema nekim naučnicima, čitavo pismo smešta u prvi vek preobraćanje (i samo nesigurno) Avgara VIII (177—212). Prema drugima, ovo pismo je nastalo koncem trećeg, ili početkom 4. veka i moguće da je napisano radi suprotstavljanja manihejskom učenju.

Dekret Gelasija, bogoslovsko delo koje je napisao papa rimski Gelasije I, u petoj glavi donosi spisak apokrifnih knjiga, u koje su, između ostalih, ubrojane i Poslanica Avgara Hristu i Poslanica Hrista Avgaru.

Bez obzira na sve ova priča je dugo ostala popularna i na Istoku i na Zapadu.

Vidi još

• Nerukotvoreni lik Hristov
• Abagar