Džuboks (engl. Jukebox) je delimično automatizovani muzički uređaj, obično na kovanice, koji može odsvirati posebno odabrane pesme iz vlastite zbirke pesama na nekom od medija.

Replika džuboksa Vurlitzer 1015 u Hotelu Nacional de Cuba, Havana
Tradicionalni "Džuboks" sa gramofonskim pločama.

Tradicionalni džuboks iz 1960-ih bili su prilično veliki sa velikim polukružnim krugom na vrhu i živo osvetljenom prednjom stranom uređaja. Imali su tastere sa slovima i brojevima, tako da se njihovom kombinacijom, mogla izabrati željena pesma za reprodukciju (uobičajeno su to bile singl ploče).

Istorija

uredi

Muzički automati i piano automati bili su prvi muzički uređaji koji su radili na kovanice. Nakon njih su se 1890-ih pojavili fonograf (prvi gramofoni) koji su takođe radili ako se u njih ubacila kovanica.[1][2]

Novi načini snimanja i reprodukcije uz upotrebu električnih pojačala vodili su i do novog oblika fonografa na kovanice. Jedan od prvih uspešnih džuboksa bio je automatski fonograf proizveden 1927. od strane kompanije koja je kasnije bila poznate po akronimu AMI.

S vremenom se razvijala tehnologija reprodukcije zvuka pa je stoga 1928, Justus P. Sipburg, koji je proizvodio klavir-automate, proizveo elektrostatički zvučnik povezan s magnetofonom, uređaj je imao i upravljački mehanizam kojim se moglo odabrati jedan od osam snimaka.[3] Takav tip džuboksa je vladao sve dok Siburg korporacija nije 1950. predstavila svoj model džuboksa na gramofonske ploče od 45 obrtaja u minuti.

 
Eksponat u "Nišvil džez muzeju" Džuboks sa CD "NSM 100 CD"

Izraz Džuboks ušao je u upotrebu prvo u Americi 1940-ih to je reč iz slenga, kombinacija afričkog (juke = neuredan, mangup) i engleskog jezika (joint = spoji).[4]

Džuboks je vrhunac popularnosti imao u Americi između 1940—1960, u Evropi je to bilo za deceniju kasnije 1950—1970. Njihova popularnost bila je vezana uz širenje rokenrol muzike.

Od 1980-ih i pojave kompakt-diska menjao se i džuboks. Od 2000. proizvode se potpuno digitalni koji nemaju nikakve fizički pohranjene zbirke pesama, već isključivo računarske datoteke.

Poznati modeli džuboksa

uredi
 
Zodijak džuboks
  • Rok-Ola model 1413 Premier (1942)
  • Rok-Ola model 1422 i 1426 (1946-47)
  • 1953 Siburg M100C
  • 1954 Rok-Ola 1438 Kometa
  • 1954 Siburg HF100R
  • 1962 Rok-Ola Princeza
  • Vurlitzer Model 750 and 750E (1941)
  • Vurlitzer Model 800 (1941)
  • Vurlitzer Model 850 (1941)
  • Vurlitzer Model 950 (1942)
  • Vurlitzer Model 1015 (1946-47)
  • Vurlitzer Models 1080 i 1080-A (1947—48)
  • Vurlitzer Džuboks Model 1100 (1948-49)
  • AMI "Top Flight" Model (1936–38) - (Proizvod Rove International, kasnije znanog kao AMI)
  • AMI Model "A" Jukebok of (1946–47) - (Proizvod Rove International, kasnije znanog kao AMI)
  • Siburg Model "G"
  •  
    "Thomas" radio prijemnik i kasetni džuboks . Eksponat u "Nišvil džez muzeju"
    AMI Model "G" Jukebok of (1954) (Proizvod Rove International, kasnije znanog kao AMI)
  • AMI Model H, I, J i K (Proizvod Rove International, kasnije znanog kao AMI)
  • AMI Kontinental (Proizvod Rove International, kasnije znanog kao AMI)

Literatura

uredi

Spoljašnje veze

uredi
  1. ^ SF Weekly Arhivirano na sajtu Wayback Machine (21. februar 2015) - story on Louis Glass, Dec. 1, 1999
  2. ^ Great Geek Manual Arhivirano na sajtu Wayback Machine (23. oktobar 2017) - Glass/Arnold patents
  3. ^ Carlisle, Rodney P. (2. 8. 2004). Scientific American Inventions and Discoveries: All the Milestones in Ingenuity--From the Discovery of Fire to the Invention of the Microwave Oven. New Jersey: Wiley. str. 357. ISBN 978-0-471-24410-3. 
  4. ^ Joseph A. Opala. „The Gullah:Rice, slavery, and the Sierra Leone connection”.