Jovan Sekulić

Jovan Sekulić (Beograd, 5. februar 1921 — Beograd, 17. decembar 2009) bio je jugosloveski i srpski istoričar umetnosti, kustos, osnivač i dugogodišnji direktor Zavoda za zaštitu spomenika kulture grada Beograda.

Jovan Sekulić
Bista Sekulića
Ime po rođenju	Jovan Sekulić
Datum rođenja	(1921-02-05)5. februar 1921.
Mesto rođenja	Beograd, Kraljevina Jugoslavija
Datum smrti	17. decembar 2009.(2009-12-17) (78 god.)
Mesto smrti	Beograd, Srbija
Obrazovanje	Filozofski fakultet u Beogradu
Zanimanje	istoričar umetnosti kustos

Jedan je od najznačajnijih srpskih i jugoslovenskih kulturnih radnika, a odigrao je značajnu ulogu u očuvanju kulture i zaštiti spomeničke zaostavštine Beograda i Srbije.

Biografija i karijera

Sekulić je rođen 5. februara 1921. godine u Beogradu, a diplomirao je na Filozofskom fakultetu u Beogradu na odseku za istoriju umetnosti, 1954. godine. Profesionalnu karijeru započeo je kao kustos Narodnog muzeja Srbije, gde je radio u periodu od 1953. do 1959. godine u Odeljenju novije jugoslovenske umetnosti. Nakon ovog angažmana dobio je stipendiju za jednogodišnji boravak u Minhenu, gde je bio upućen kako bi istražio uticaj minhenske slikarske škole na rad srpskih studenata Akademije likovnih umetnosti u Beogradu. Ipak, Sekulićeva želja bila je da osnuje ustanovu zaštite spomeničkog nasleđa na području Beograda, po povratku u rodni grad postao je načelnik Odeljenja za kulturu Skupštine grada Beograda 1959. godine. Naredne godine uspeo je da realizuje svoju zamisao, kada je Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda zvanično otvoren.

Nakon što je proveo gotovo dve decenija na čelu beogradskog Zavoda za zaštitu spomenika kulture, postao je direktor Republičkog zavoda za zaštitu spomenika kulture Beograda, 1978. godine. Za smo šest godina koliko je bio direktor ove institucije, uspeo je da osnaži i značajno unapred rad zavoda na stručnom, kadrovskom i organizacionom nivou.

Smatrao je da je u ostvarivanju politike zaštite spomeničke baštine važan činilac javno prikazivanje rezultata istraživanja, valorizacije i zaštite, pa je pokrenuo publikaciju Saopštenja – Zaštita spomenika kulture na području grada Beograda, čijih je 13 brojeva izašlo pod njegovim uredništvom, a zatim i mnoga druga posebna izdanja i kataloge. Svojim brojnim tekstovima objavljenim u stručnim časopisima, ali i natpisima u dnevnim medijima, pružio je veliki doprinos informisanju kulturne javnosti o značaju delatnosti službe zaštite i pojedinim aktuelnim pitanjima unutar nje.

Nakon donošenja Zakona o zaštiti kulturnih dobara 1977. godine unete su izvesne izmene u načinu vođenja dokumentacije o kulturnim dobrima. Sekulić je doprineo uspostavljanju centralnih registra o svim vrstama kulturnih dobara, zalagao se za finansiranje istraživanja i obnovu spomenika. Zahvaljujući njegovom radu, posle dužeg vremena ponovo su pokrenuta arheološka istraživanja, pre svega srednjovekovnih sakralnih spomenika i manastirskih celina, kao i njihova restauracija.

Kao direktor značajnih institucija i vrsni stručnjak, Sekulić je unapredio saradnju Zavoda sa ostalim institucijama. Jedna od inicijativa koje je pokrenuo, bila je osnivanje Zajednica zavoda za zaštitu spomenika kulture. Cilj ove zajednice bilo je povezivanje sa drugim zavodima na teritoriji SFRJ. Izuzetnu pažnju posvetio je projektima obnove i zaštite srpskih vojničkih grobalja, spomenika i spomen-obeležja u drugim republikama Jugoslavije.

Izveo je brojne konzervatorsko-restauratorske radove na spomenicima Kotora, stare Budve, manastirskom kompleksu Gradište, Starom Baru i dvorcu kralja Nikole u Baru, i mnogim drugim. Radio je na zaštiti i restauraciji ikona iz fonda Srpske pravoslavne crkve u Sarajevu.

Nastojanje Sekulića da se obezbedi što bolja zaštita kulturnih dobara srpskog naroda nije se ograničila samo na granice SFRJ. Na njegovu inicijativu osnovan je Koordinacioni odbor za staranje i očuvanje dobara od posebnog značaja za istoriju i kulturu Srbije, koji je bio zadužen za prikupljanje podataka, evidentiranje i zaštitu kulturnih dobara u inostranstvu. Tako je Republički zavod za zaštitu spomenika kulture Beograd izveo radove na zaštiti srpskih vojničkih grobalja u Tunisu, na ostrvima Vido i Krfu, na Zejtinliku i u Solunu. Najznačajniji projekat je bio uključenje odbora u rad na obnovi manastira Hilandara.

Nakon odlaska u penziju, 1984. godine, nastavio je da piše. Objavio je dve knjige Putevima zaštite spomenika kulture (2001) i Minhenska škola i srpsko slikarstvo (2001).

Preminuo je u decembru 2009. godine, a sahranjen je na Novom groblju u Beogradu.

Nagrade i priznanja

Za lični doprinos uspostavljanju i razvoju službe zaštite kulturne baštine, Jovan Sekulić je dobio više diploa, plaketa i priznanja, kao i sledeće nagrade :

• Oktobarska nagrada grada Beograda (1976)
• Odlikovanje Kulturno-prosvetne zajednice Beograda „Zlatni beočug“ (1980)
• Nagrada Društva konzervatora Srbije (1983),
• Orden rada sa zlatnim vencem
• Ordenom zasluga za narod sa srebrnom zvezdom
• Godine 2023. ustanovljena je nagrada koja nosi ime „Jovan Sekulović”.