Harold Arlen
Harold Arlen (rođen Hajmen Arlak; 15. februar 1905 – 23. april 1986) bio je američki kompozitor popularne muzike,[2] koji je komponovao preko 500 pesama, znatan broj kojih je postao poznat širom sveta. Pored komponovanja pesama za film iz 1939. godine The Wizard of Oz (po stihovima Jipa Harburga), uključujući „Over the Rainbow”, Arlen je veoma cenjen saradnik Velike američke pesmarice. Over the Rainbow je bila pesma broj jedan 20. veka po izboru Američkog udruženja zvučne industrije (engl. Association of America - RIAA) i Nacionalne fondacije za umetnost (engl. National Endowment for the Arts - NEA).[3][4]
| Harold Arlen | |
|---|---|
.jpg) Arlen 1960. godine | |
| Puno ime | Hajmen Arlak |
| Ime po rođenju | Hyman Arluck |
| Datum rođenja | 15 februar, 1905 |
| Mesto rođenja | Bufalo, Njujork SAD |
| Datum smrti | 23. april 1986. (81 god.) |
| Mesto smrti | Njujork Siti, Njujork SAD |
| Prebivalište | SAD |
| Državljanstvo | američko |
| Zanimanje | kompozitor popularne muzike |
| Supružnik | Anja Taranda (в. 1937 — umrla 1970) |
| Deca | usvojio sina svog brata 1985.[1] |
Hronologija
уреди
- 1905 Arlen rođen u Bufalu, Njujork
- 1920 (uzrast 15) On je formirao svoj prvi profesionalni bend, Hajman Arlakov Snapi Trio.
- 1921 (16) Protiv želja roditelja napustio je dom.
- 1923 (18) Sa svojim novim bendom – The Southbound Shufflers, daje predstave na jezerskom brodu „Kanadijana” kod Kristal Biča tokom leta 1923.
- 1924 (19) Svirao je u jezerskoj obalskoj vili tokom leta 1924.
- 1924 (19) Napisao je svoju prvu pesmu, sarađujući sa prijateljom Hajmanom Hajfecom pri pisanju „My Gal, My Pal”. Autorska prava su registrovana pod nazivom „My Gal, Won't You Please Come Back to Me?” i navedena je Hajfecova lirika i Haroldova muzika.
- 1925 (20) Dolazi u Njujork Siti sa grupom, The Buffalodians, u kojoj je Arlen svirao klavir.
- 1926 (21) Objavljuje prvu pesmu, sarađujući sa Dikom Džordžom na komponovanju „Minor Gaff (Blues Fantasy)” pod imenom Harold Arlak.
- 1928 (23) Menja svoje ime u Harold Arlen.
- 1929 (24) Dobio je ulogu sa pevanjem i glumom kao Koki Džo u mjuziklu The Great Day.
- 1929 (24) Komponovao je svoju prvu dobro poznatu pesmu – „Get Happy” – pod imenom Harold Arlen.
- 1929 (24) Potpisao je jednogodišnji kontrakt za pisanje pesama sa Džordž i Artur Pjantadosijevom firmom.
- 1930–1934 (25–29) Pisao je muziku za Koton klub.
- 1933 (28) Na zabavi, zajedno sa partnerom Tedom Kolerom, napisao je vodeću hit pesmu „Stormy Weather”
- 1934 (29) Napisao je „Ill Wind (You're Blowin' Me No Good)” sa lirikom Tede Kolera za njihov zadnji šou u paradi Koton kluba 1934. godine, koji je pevala Alelejd Hol[5]
- 1935 (30) Otišao je u Kaliforniju nakon što je potpisao ugovor sa Samjuelom Goldvinom da napiše pesme za film Strike Me Pink.
- 1937 (32) Komponovao je muziku za Brodvejski mjuzikal Hooray for What!. Oženio je dvadestdvogodišnju Anju Tranda, proslavljeni model Pauers agencije i bivšu igračicu Erla Karola i Bazbi Berkelija, glumicu, i jednu od originalnih „Breck Girls”.
- 1938 (33) Zaposlio ga je Metro-Goldvin-Mejer da komponuje pesme za The Wizard of Oz.
- 1938 (33) Dok je vozio duž Sanset bulevara u Holivudu i zaustavio se ispred Švabove apoteke, smislio je pesmu „Over the Rainbow”.
- 1941 (36) Napisao je „Blues in the Night”
- 1942 (37) Zajedno sa Džonijem Merserom, on je napisao svoje najpoznatije pesme, „That Old Black Magic”.
- 1943 (38) Napisao je „My Shining Hour”
- 1944 (39) Dok se vozio sa partnerom tekstopiscom Džonijem Merserom smislio je pesmu „Accentuate the Positive”.
- 1945 (40) Za jedno popodne rada sa Džonijem Merserom u oktobru osmislio je pesmu „Come Rain or Come Shine”.
- 1949 (44) Sarađujući sa Ralfom Blejnom napisao je muziku za My Blue Heaven.
- 1950 (45) Radio je sa starim poznanikom Džonijem Merserom na filmu The Petty Girl, iz čega je proizašla pesma „Fancy Free”.
- 1951 (46) Njegova supruga Anja institucionalizovana je u sanitarij na 7 godina.
- 1952 (47) Sarađivao je sa Doroti Fildsom na filmu The Farmer Takes a Wife.
- 1953 (48) Haroldov otac, Kantor Samjuel Arlak, je umro.
- 1954 (49) Mjuzikal A Star is Born sa Džudi Garland u glavnoj ulozi pevajući sad klasičnu pesmu „The Man That Got Away”, koja je proizašla iz saradnje Harolda Arlena i Ajre Geršvina.
- 1954 (49) Postaje ozbiljno bolestan od krvarenja čira i hospitaliziran je, ali se oporavio i radio je sa Trumanom Kapoteom na mjuziklu House of Flowers.
- 1958 (53) Njegova majka Celija Arlak umire i Harold se ne bavi muzikom više od godinu dana, oplakujući njezin gubitak.
- 1962 (56) Napisao je muziku za animirani mjuzikal Gay Purr-ee, po lirici E.J. Harburga.
- 1970 (65) Arlenova supruga Anja Taranda umire od tumora mozga. Arlen gubi interes za životom, povlačeći se od prijatelja i porodice, i vodi samotnjačku egzistenciju.
- 1974 (69) Tema pesme za ABC sitkom Paper Moon je bazirana na pesmi istog naziva, koju su napisali Arlen i E.J. „Jip” Harburg 1932. Serija je bila bazirana na Piter Bogdanovičevom istoimenom filmu iz 1973. godine, koji je koristio istu pesmu.
- 1979 (74) On je uveden u Dvoranu slavnih američkog teatra.[6]
- 1985 (80) Usvaja Samjuela („Samija”), sina svog mlađeg brata Džerija i Rite Arlak kao svog sina i primarnog naslednika.[1]
- 1986 (81) Harold Arlen umire u Njujork Sitiju i sahranjen je pored svoje supruge na Fernklif groblju u Hartsdejlu, Njujork.
Radovi za Brodvej
уреди- Earl Carroll's Vanities of 1930 (1930) – revija – pomoćni kompozitor
- You Said It (1931) – musical – kompozitor
- Earl Carroll's Vanities of 1932 (1932) – revija – kokompozitor i koliričar sa Tedom Kolerom
- Americana (1932) – revija – jedan od kompozitora
- George White's Music Hall Varieties (1933) – revija – kokompozitor
- Life Begins at 8:40 (1934) – revija – kompozitor
- The Show is On (1936) – revija – jedan od kompozitora
- Hooray for What! (1937) – mjuzikal – kompozitor
- Bloomer Girl (1944) – mjuzikal – kompozitor
- St. Louis Woman (1946) – mjuzikal – kompozitor
- House of Flowers (1954) – mjuzikal – kompozitor i koliričar
- Mr. Imperium (1951) – filmski mjuzikal – glavni kompozitor
- Jamaica (1957) – mjuzikal – kompozitor – Toni nominacija za najbolji mjuzikal
- Saratoga (1959) – mjuzikal – kompozitor
Glavne pesme
уреди- „A Sleepin' Bee” – lirika Harolda Arlen i Trumana Kapotea
- „Ac-Cent-Tchu-Ate the Positive” – lirika Džonija Mersera
- „Any Place I Hang My Hat Is Home” – lirika Džonija Mersera
- „As Long as I Live” – lirika Teda Kohlera
- „Between the Devil and the Deep Blue Sea” – lirika Teda Kohlera
- „Blues in the Night” – lirika Džonija Mersera
- „Come Rain or Come Shine” – lirika Džonija Mersera
- „Ding-Dong! The Witch Is Dead” – lirika E. J. Harburga
- „Down with Love” – lirika E. J. Harburga
- „For Every Man There's a Woman” – lirika Lea Robina
- „Get Happy” – lirika Teda Kohlera
- „Happiness Is a Thing Called Joe” – lirika E. J. Harburga
- „Hit the Road to Dreamland” – lirika Džonija Mersera
- „Hooray for Love” – lirika Lea Robina
- „I Could Go On Singing” – lirika E. J. Harburga
- „If I Only Had a Brain” – lirika E. J. Harburga
- „I Had Myself A True Love” – lirika Džonija Mersera
- „I Gotta Right to Sing the Blues” – lirika Teda Kohlera
- „I Love a Parade” – lirika Ted Kohlera
- „Ill Wind” – lirika Teda Kohlera
- „I Never Has Seen Snow” – lirika Harolda Arlena i Trumana Kapotea
- „It Was Written in the Stars” – lirika Lea Robina
- „I've Got the World on a String” – lirika Teda Kohlera
- „It's Only a Paper Moon” – lirika E. J. Harburga, Bili Rouza
- „I Wonder What Became of Me” – lirika Džonija Mersera
- „Last Night When We Were Young” – lirika E. J. Harburga
- „Let's Fall in Love” – lirika Teda Kohlera
- „Let's Take a Walk Around the Block” – lirika Ajre Geršvina i E. J. Harburga
- „Like a Straw in the Wind” – lirika Teda Kohlera
- „Lydia the Tattooed Lady” – lirika E. J. Harburga
- „My Shining Hour” – lirika Džonija Mersera
- „On the Swing Shift” – lirika Džonija Mersera
- „One for My Baby (and One More for the Road)” – lirika Džonija Mersera
- „Out of This World” – lirika Džonija Mersera
- „Over the Rainbow” – lirika E. J. Harburga
- „Right As The Rain” – lirika E. J. Harburga
- „Sing My Heart” – lirika Teda Kohlera
- „So Long, Big Time!” – lirika Dori Langdona
- „Stormy Weather” – lirika Teda Kohlera
- „That Old Black Magic” – lirika Džonija Mersera
- „The Man That Got Away” – lirika Ajre Geršvina
- „This Time the Dream's on Me” – lirika Džonija Mersera
- „What's Good About Goodbye?” – lirika Lea Robina
- „When the Sun Comes Out” – lirika Teda Kohlera
Filmovi
уреди- 2003 – Stormy Weather: The Music of Harold Arlen. Directed by Larry Weinstein.
Bibliografija
уреди- Jablonski, Edward (1961). Harold Arlen: Happy With the Blues. Doubleday. ASIN B0007DP988.
- Jablonski, Edward (1996). Harold Arlen: Rhythm, Rainbows, and Blues. University Press of New England. ISBN 978-1555532635.
- Rimler, Walter (2015). The Man That Got Away: The Life and Songs of Harold Arlen. University of Illinois Press. ISBN 978-0252039461.
Reference
уреди- ^ а б Jablonski, Edward (1996). Harold Arlen: Rhythm, Rainbows, and Blues. University Press of New England. стр. 360. ISBN 978-1555532635.
- ^ Colin Larkin, ур. (1997). The Virgin Encyclopedia of Popular Music (Concise изд.). Virgin Books. стр. 50. ISBN 1-85227-745-9.
- ^ „Honors & Awards”. Haroldarlen.com. Архивирано из оригинала 01. 06. 2013. г. Приступљено 7. 6. 2012.
- ^ „New song list puts 'Rainbow' way up high – CNN”. Archives.cnn.com. 7. 3. 2001. Архивирано из оригинала 7. 7. 2009. г. Приступљено 7. 6. 2012.
- ^ Williams, Iain Cameron (2002). Underneath a Harlem Moon: The Harlem to Paris Years of Adelaide Hall. Continuum Publishing. ISBN 0826458939.
- ^ Johnston, Laurie (19. 11. 1979). „Theater Hall of Fame Enshrines 51 Artists” (PDF). The New York Times. Приступљено 17. 5. 2014.
Spoljašnje veze
уреди
- Званични веб-сајт
- NPR profile of Harold Arlen on Weekend Edition Saturday
- Harold Arlen на сајту IMDb (језик: енглески)
- Harold Arlen на сајту Internet Off-Broadway Database (језик: енглески)
- Harold Arlen на сајту Find a Grave (језик: енглески)
- "Harold Sings Arlen (with Friend)", 1966 Columbia Records album featuring Arlen singing 10 of his songs, and dueting with Barbra Streisand on two. Архивирано на сајту Wayback Machine (21. јул 2011)
