Šarošpatak

Šarošpatak (mađ. Sárospatak) grad je u Mađarskoj. Šarošpatak je jedan od važnijih gradova u okviru županije Boršod-Abauj-Zemplen.

Šarošpatak mađ. Шарошпатак
Zamak Šarošpatak
Zastava Grb
Administrativni podaci
Država	Mađarska
Region	Severna Mađarska regija
Županija	Boršod-Abauj-Zemplen
Srez	Šarošpatak
Stanovništvo
Stanovništvo	‍
—	13.357
— gustina	96,04 st./km2
Geografske karakteristike
Koordinate	48° 19′ 08″ S; 21° 33′ 59″ I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Površina	139,08 km2
Šarošpatak Šarošpatak na karti Mađarske
Poštanski broj	3580
Pozivni broj	49
Veb-sajt
sarospatak.hu

Šarošpatak je imao 13.357 stanovnika prema podacima iz 2009. godine.

Grad Šarošpatak ima bogatu istoriju i važno je kulturno središte u severnom delu zemlje. Kako grad ima i sačuvano staro jezgro iz srednjeg veka, on je danas važno turističko odredište u Mađarskoj.

Geografija

Grad Šarošpatak se nalazi u severoistočnom delu Mađarske. Od prestonice Budimpešte grad je udaljen oko 250 kilometara severoistočno. Grad se nalazi u krajnje severoistočnom delu Panonske nizije, na reci Bodrog i ispod pobrđa Zemplen. Nadmorska visina grada je oko 100 m.

Istorija

Šarošpatak - spomenik Prvog svetskog rata

Ovo područje je naseljeno od davnina. Šarošpatak je dobio status grada 1201. godine od strane Emerika Ugarskog. U srednjem veku je bio bio veoma važan zbog blizine trgovačkih puteva prema Poljskoj. Za zamak koji se nalazi u ovom gradu, izgrađen od strane Andrije II Arpadovića, veruje se da je mesto rođenja Elizabete od Ugarske.

Šarošpatak je bio uzdignut do slobodnog kraljevskog grada za vreme Žigmunda Luksemburškog. 1460. godine, za vreme vladavine Matije Korvina, grad je dobio pravo da drži tržište. 1575. godine kuga je pobila veliki broj stanovnika.

Reformacija je počela da se širi Mađarskom iz ove oblasti. Prvi protestantski fakultet, jedan od najvažnijih fakulteta u Mađarskoj u to vreme, osnovan je 1531. godine u Šarošpataku. Godine 1650. Žužana Lorantfi, udovica Đerđa I Rakocija, kneza Transilvanije, pozvala je češkog profesora Jana Amosa Komenskog u Šarošpatak. Komenski je živeo tamo do 1654, radeći za to vreme kao profesor na fakultetu. Za to vreme je napisao neka od svojih najvažnijih dela. Fakultet (od 2000. godine fakultet Univerziteta u Miškolcu) danas nosi njegovo ime.

Vlasnici zamka Šarošpatak bile su neke od najvažnijih osoba u mađarskoj istoriji. U 16. veku on je bio u vlasništvu porodice Dobo. Balint Balasi, najvažniji mađarski pesnik tog veka, oženio se Kristinom Dobo u tom zamku; mlada je bila ćerka Ištvana Doboa, koji je branio Jegru od Turaka. Kasnije je zamak pripao porodici Rakoci. Stanovnici grada su aktivno učestvovali u odbrani grada od Habzburgovaca koju je predvodio Ferenc II Rakoci.

Danas je Šarošpatak zanimljiv istorijski grad i turistička destinacija.

Stanovništvo

Po proceni iz 2017. u gradu je živelo 11886 stanovnika.

Demografija

1990.	2001.	2011.	2017.
15.062	14.827	12.991	11.886

Zanimljivosti

• Plafon jedne male prostorije ovog zamka ukrašen je freskama ruža. Učesnici Veselini zavere održavali su svoje sastanke u toj prostoriji. U latinskom termin “sub rosa” znači “pod ružom” ili “u tajnosti”
• Zbog svog kulturnog značaja, Šarošpatak se ponekad naziva “Bodroška Atina”

Gradovi pobratimi

• Krosno (od 2007)
• Tekirdag
• Zest

Galerija

• 
  Pogled na Šarošpatak
• 
  Gradska crkva

Spoljašnje veze

• Zvanični veb-sajt
• Smeštaj u Šarošpataku