Akademski park
Akademski park se nalazi u najužem centru Beograda (u starom gradskom jezgru) u sklopu Studentskog trga.
| Akademski park | |
|---|---|
| |
| |
| Položaj | |
| Mesto | Beograd |
| Opština | Stari Grad |
| Država | Srbija |
| Koordinate | 44° 49′ 10″ S; 20° 27′ 28″ I / 44.81953° S; 20.45784° I |
| Karakteristike | |
| Površina | 1,46 ha |
| Tip parka | park |
| Zaštita i posećenost | |
| Kategorija zaštite | III |
| Staratelj | JKP „Zelenilo Beograd“ |
| Godina izgradnje | 1869. |
| Otvoren | 0—24 |
| Ostalo | |
Lokacija
urediPark se nalazi preko puta Kapetan-Mišinog zdanja, sedišta Rektorata Univerziteta u Beogradu, dok sa druge strane izlazi na zgradu nekadašnjeg Prirodno-matematičkog fakulteta. Na ovoj lokaciji pronađeni su značajni arheološki ostaci, kako predmeti za svakodnevnu upotrebu, tako i skuplture, ali i rimske terme koje datiraju iz II i III veka. Nalazište je zatrpano. Površina parka je 1ha 45a 90m². Granica parka se poklapa sa ogradom, postavljenom oko parka.
Istorijat
urediBio je poznat i kao Pančićev park, a naziva se još i Studentski park, kao i Akademski park. U toku turske vladavine ovde je bilo tursko groblje, koje je uklonjeno polovinom 19. veka. Potom je na jednom delu današnjeg parka napravljena najveća i najpoznatija pijaca (uklonjena tek 30-ih godina 20. veka). Prvi urbanista Beograda, Emilijan Josimović, smatrao je da ovom prostoru dolikuje nešto reprezentativnije od pijace, pa je nakon 1869. godine, kada su počeli radovi na regulaciji, skratio Veliku pijacu za polovinu, a preostali deo je pretvorio u park. Interesantno je da je pijaca pomerena nešto niže, na mesto gde je danas Osnovna škola "Mihajlo Petrović Alas", neposredno ispod Muzeja Vuka i Dositeja. Ta pijaca je bila poznata pod imenom "Jovanova pijaca". Nestala je izgradnjom pomenute škole. Prve urbane konture park dobija krajem 19. veka, kada je u njemu otkriven spomenik Josifu Pančiću, a definitivno je uobličen 30-ih godina 20. veka prenošenjem spomenika Dositeju Obradoviću sa Kalemegdana i podizanjem sadašnje barokne ograde. Spomenik Josifu Pančiću je postavljen 1897. godine a njegov autor je srpski vajar Đorđe Jovanović. Spomenik Dositeju Obradoviću je otkriven 9. juna 1914. na ulazu u Kalemegdanski park, a njegov autor je vajar Rudolf Valdec.[1]
Tokom 2012. godine urađena je rekonstrukcija kompletnog parka. Trotoari su, uz kompletan parkovski mobilijar, zamenjeni novim.
Geološke karakteristike
urediTeren je panonski glinovit - laporovit, sa laporovitim sedimentima. Ima naslaga lesa i deluvijalne peskovite gline. Ukupna debljina sedimenata je do 10 m, debljina lesa je 3-5 m. Detektovane su podzemne vode.
Dendroflora
urediAkademski park je, sa stanovišta botaničke vrednosti, značajan jer se unutar male površine nalazi 21 vrsta drveća. U parku su zastuljeni: sofora (Sophora japonica L.) u 17 primeraka, divlji kesten (Aesculus hippocastanum L.) u 15 primeraka, gledičija (Gleditsia triacanthos L.) u 12 primeraka, Javorolisni platan (Platanus acerifolia Wild.) u 5 primeraka, nekoliko vrsta četinara, od kojih je najzastupljeniji Atlaski kedar (Cedrus atlantica Man.) u 23 primerka, kao i po jedan primerak ginka (Ginko biloba L.), gorskog javora (Acer pseudoplatanus L.), te još nekoliko vrsta, pretežno lišćara. Uloga dendroflore je izuzetno značajna, jer su njeni uticaji višestruku. Pored uticaja na mikroklimu, drveće zadržava radijaciju, a utiče i na pročišćavanje vazduha od zagađenja. Četinari imaju baktericidno dejstvo.[2]
U severozapadnom delu parka se do 2008. godine nalazio poslednji od nekoliko primeraka Sofore (Sophora japonica L.) koji je datirao od samogformiranja „Malog parka”. Bio je to najstariji primerak svoje vrste u Beogradu, a pretpostavlja se i u Srbiji. Zbog lošeg zdravstvenog stanja, nakon niza pokušaja sanacije, iz bezbednosnih razloga je 2008. godine posečeno stablo. Nakon seče, panj je iskorišćen kao model pomoću kog je u bakru izliven donji deo skulpture „Klupa Sofora”, dok je sama klupa napravljena od drveta posečene sofore. Klupa Sofora je delo vajara Bogdana Vukosavljevića. Izlivena 2009. godine, a zatim i postavljena godinu dana kasnije, i danas predstavlja jedno od karakterističnih obeležja Akademskog parka.[2]
-
Studentski park, maj 2023. -
Stablo lipe, jedno od zaštićenih stabala u parku -
Tabla u parku -
Tabla u parku -
Ograda oko Univerzitskog parka arhitekte Milutina Borisavljevića
.jpg)
Klima
urediTemperatura u parku je uvek za 2-3 °C niža u toku letnjih meseci, a viša u toku zimskih, jer drveće zadržava toplotu. Vlažnost vazduha utiče na temperaturu, a reguliše ga vegetacija parka. Srednja temperaturna vrednost je 11,5 °C.
Spomenik prirode
urediAkademski park je kategorisan kao značajno prirodno dobro, a režim zaštite je III stepena. Posebno zaštićena vrsta na prostoru parka bilo je stablo sofore sve do 2008. kada je iz bezbednosnih razloga posečeno i od nje napravljena klupa.[3][2]
Vidi još
urediGalerija
uredi-
Spomenik Dositeju Obradoviću -
-
-
-
Klupa Sofora
Reference
uredi- ^ „Akademski park - JKP Zelenilo-Beograd”. www.zelenilo.rs. Pristupljeno 2024-04-26.
- ^ a b v Krstić, Nevena; Jokić, Dobrinka; Lukić, Dejana; Trifunović, Jasna (2021). „Spomenik prirode "Akademski park" - nastanak, razvoj i kulturno-istorijsko nasleđe”. Zastita prirode (na jeziku: srpski). 70 (1-2): 77—87. ISSN 0514-5899. doi:10.5937/ZasPri2101077K.
- ^ Lukić, Dejana; Jokić, Dobrinka (2005). Elaborat - predlog za zaštitu prirodnog dobra „Akademski park” kao spomenika prirode. Beograd: Zavod za zaštitu prirode Srbije.
