Opština Lebane

Opština Lebane
Opština Lebane;
	Grb
Administrativni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Jablanički
Sedište	Lebane
Stanovništvo
— 2022.	18.119
— gustina	65,28/km2
Geografske karakteristike
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Površina	337 km2
Ostali podaci
Predsednik opštine	Ivan Bogdanović (SNS)
Poštanski broj	16230
Pozivni broj	016
Registarska oznaka	LB
Veb-sajt	www.lebane.org.rs

Opština Lebane je teritorijalna jedinica koja se nalazi na jugu Srbije i pripada Jablaničkom upravnom okrugu. Središte je gradsko naselje Lebane. Prema podacima sa poslednjeg popisa 2022. godine u opštini je živelo 18.119 stanovnika^[1] (prema popisu iz 2011. bilo je 22.000 stanovnika).^[2]

Geografija

Zgrada opštine Lebane

Opština Lebane se graniči na severu sa opštinom Bojnik, jugu sa opštinom Kosovska Kamenica, zapadu sa opštinom Medveđa i istoku sa gradom Leskovcem. Obuhvata delove koji pripadaju gornjem delu sliva Jablanice i Leskovačkoj kotlini. U reljefu se izdvajaju Leskovačka kotlina i brdsko-planinski deo. Kao posledica neujednačenog hidrološkog režima leti reka presušuje, pa je poznata kao najveća sušica u Srbiji. Opštinu Lebane karakteriše umerenokontinentalna klima, sa umereno hladnim zimama i toplim i suvim letima. Januar je sa srednjom temperaturom od -0,3 °C najhladniji, dok je jul sa 20 °C najtopliji mesec u godini. Srednja godišnja temperatura iznosi 10,2 °C. U zimskim mesecima je, zbog niskih temperatura, najveća relativna vlažnost vazduha, dok je najmanja u avgustu. Prosečna visina padavina u vegetacijskom periodu je 349 мм. Najčešće duvaju vetrovi iz severnog pravca, naročito zimi, a tokom proleća je čest i topli južni vetar koji deluje povoljno na razvoj vegetacije.

Istorija

Na prostoru opštine postojale su ljudske zajednice od praistorije. Lebane je osnovano 1878. godine na reci Jablanici, pored istoimenog sela. Do razvoja naselja dolazi tek kada je postalo sedište Jablaničkog sreza. Bilo je poznato po dve topole, obima oko 10 metara, i tri velika orahova drveta koja su rasla kod pešačkog mosta. U periodu između dva svetska rata Lebane je ostalo na nivou seoske varošice, sa malim brojem stanovnika. Godine 1976. desila se katastrofalna poplava u kojoj su izgubljena dva života, a materijalna šteta je bila velika. Zahvaljujući finansijskoj pomoći, u Lebanu dolazi do brže industrijalizacije i varoš se brže razvija.^[3]

Caričin grad

Na 7 km od Lebana i 30 km jugozapadno od Leskovca, na blagim padinama koje se spuštaju od planine Radan ka Leskovačkoj kotlini, nalazi se jedan od najznačajnijih arheoloških lokaliteta u Srbiji, poznat u narodu kao Caričin grad. Impresivni ostaci ranovizantijskog grada, koje najveći broj istraživača identifikuje sa Justinijanom Primom, zadužbinom jednog od najvećih vizantijskih carev Justinijana I. Istraživanja su započeta 1912. godine, i izneta su na svetlost dana četiri prstena bedema, osam bazilika, brojne javne objekte, terme, centralni trg, široke ulice i portike, akvadukt, veliku cisternu, vodeni toranj, razvijenu vodovodnu i kanalizacionu mrežu, branu sa jezerom, zanatske peći, kao i mrežu fortifikacija u njegovoj neposrednoj blizini. Urbana struktura grada predstavljala je mešavinu helenističke tradicije, rimskog nasleđa i ranovizantijskog poimanja grada. Uži prostor grada, površine oko 7,5 hektara, čine tri arhitektonske celine, branjene moćnim kamenim bedemima, građenim tehnikom opus mixtum: Akropolj, Gornji grad i Donji grad. Van grada, na blagim padinama, prostire se široko podgrađe, površine oko 20 hektara, zaštićeno palisadom. Gradskom arealu, pripada i zanatski centar, smešten u podnožju grada.^[4]

Caričin grad

Naseljena mesta

Opština Lebane na karti Jablaničkog upravnog okruga

Opština Lebane ima površinu 337 km² i obuhvata 39 naseljena mesta.^[5]

Demografija

Prema popisu stanovništva iz 2022. godine na teritoriji opštine Lebane je živelo 18.119 stanovnika. Opština je uglavnom naseljena Srbima koji čine 85,4% stanovništva, zatim slede Romi koji čine 6,9% stanovništva. U verskom pogledu 15.756 stanovnika je pravoslavne veroispovesti, slede ostali hrišćani kojih je 599, dok za 1.184 stanovnika nije bilo poznato koje su veroispovesti. Srpski je maternji jezik 15.834 građana, sledi romski koji je maternji 921 građanina.

Nacionalni sastav prema popisu iz 2022.^[6]‍

Srbi	15.475	85,4%
Romi	1.247	6,9%
nepoznato	1.105	6,1%
Ukupno: 18.119

Verski sastav prema popisu iz 2022.^[7]‍

Pravoslavci	15.756	87%
ostali hrišćani	599	3,3%
nepoznato	1.184	6,5%
Ukupno: 18.119

Jezički sastav prema popisu iz 2022.^[8]‍

Srpski	15.834	87,4%
Romski	921	5,1%
nepoznato	1.100	6,1%
Ukupno: 18.119

Opštinska vlast

Predsedništvo čine predsednik opštine, zamenik predsednika opštine, predsednik skupštine opštine, zamenik predsednika skupštine opštine i načelnik opštinske uprave.^[9]

Opštinsko veće je izvršni organ i njega čine predsednik opštine, zamenik predsednika opštine, kao i 11 članova Opštinskog veća. Predsednik opštine je predsednik Opštinskog veća. Opštinsko veće ima sledeće funkcije:

predlaže Statut, budžet i druge odluke i akte koje donosi Skupština
neposredno izvršava i stara se o izvršavanju odluka i drugih akata Skupštine opštine
donosi odluku o privremenom finansiranju u slučaju da Skupština opštine ne donese budžet pre početka fiskalne godine
vrši nadzor nad radom Opštinske uprave, poništava ili ukida akte Opštinske uprave koji nisu u saglasnosti sa zakonom, Statutom i drugim opštim aktom ili odlukom koje donosi Skupština opštine
rešava u upravnom postupku u drugom stepenu o pravima i obavezama građana, preduzeća i ustanova i drugih organizacija u upravnim stvarima iz nadležnosti opštine
stara se o izvršavanju poverenih nadležnosti iz okvira prava i dužnosti Republike Srbije
postavlja i razrešava načelnika opštinske uprave
obrazuje radna tela za obavljanje poslova iz svoje nadležnosti
donosi Poslovnik o radu^[10]

Opštinska uprava je poseban organ opštine koja je nadležna da priprema nacrte propisa i drugih akata koje donosi skupština opštine, predsednik opštine i opštinsko veće, izvršava odluke i druge akte skupštine, predsednika opštine i opštinskog veća, rešava u upravnom postupku u prvom stepenu o pravima i obavezama građana, preduzeća i ustanova i drugih organizacija u upravnim stvarima iz nadležnosti opštine, vrši upravni nadzor nad izvršavanjem propisa i drugih opštih akata skupštine, izvršava zakone i druge propise čije je izvršavanje povereno opštini i obavlja stručne poslove koje utvrdi skupština, predsednik opštine i opštinsko veće. Akt o organizaciji opštinske uprave donosi skupština opštine, na predlog opštinskog veća, a opštinskom upravom rukovodi načelnik opštinske uprave. Načelnik opštinske uprave se na osnovu javnog konkursa postavlja na period od pet godina. Načelnik za svoj rad i za rad uprave odgovara skupštini opštine i opštinskom veću. Načelnik, uz saglasnost opštinskog veća, donosi akt o unutrašnjem uređenju i sistematizaciji radnih mesta u opštinskoj upravi.^[11]

Galerija

Crkva Svete Mučenice Paraskeve u Bošnjacu
Crkva prenosa moštiju Svetog Nikolaja Mirlikijskog u Bošnjacu
Turistički info centar
Dom kulture „Radan”
Spomen česma
Crkva Usekovanja glave Svetog Jovana Krstitelja
Centar Lebana
Zgrada Pošte
Crkva prenosa moštiju Svetog Nikolaja Mirlikijskog u Prekopčelici

Vidi još

Reference

^ „Konačni rezultati popisa stanovništva, domaćinstava i stanova 2022. (knjiga 1, nacionalna pripadnost opštine i gradovi)” (PDF). popis2022.stat.gov.rs. Pristupljeno 9. 7. 2023.
^ „Uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002. i 2011.” (PDF). Beograd: Republički zavod za statistiku. 2014.
^ „Lebane - opština”. agromedia.rs.
^ „Caričin grad”. ai.ac.rs. Arhivirano iz originala 14. 05. 2018. g. Pristupljeno 14. 05. 2018.
^ Gavrilović 2017, str. 20.
^ „Ethnic composition, all places: 2022 census”. pop-stat.mashke.org.
^ „Religious composition: 2022 census”. pop-stat.mashke.org.
^ „Linguistic composition: 2022 census”. pop-stat.mashke.org.
^ „Predsedništvo”. lebane.org.rs. Arhivirano iz originala 15. 05. 2018. g. Pristupljeno 14. 05. 2018.
^ „Opštinsko veće”. lebane.org.rs.
^ „Opštinska uprava”. lebane.org.rs.

Literatura

Uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002. i 2011. (PDF). Beograd: Republički zavod za statistiku. 2014.
Gavrilović, Dušan (2017). Opštine i regioni u Republici Srbiji, 2017. Beograd: Republički zavod za statistiku.

Spoljašnje veze

Opština Lebane - zvanična internet prezentacija

[Попис2022-1] „Konačni rezultati popisa stanovništva, domaćinstava i stanova 2022. (knjiga 1, nacionalna pripadnost opštine i gradovi)” (PDF). popis2022.stat.gov.rs. Pristupljeno 9. 7. 2023.

[2] „Uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002. i 2011.” (PDF). Beograd: Republički zavod za statistiku. 2014.

[3] „Lebane - opština”. agromedia.rs.

[4] „Caričin grad”. ai.ac.rs. Arhivirano iz originala 14. 05. 2018. g. Pristupljeno 14. 05. 2018.

[FOOTNOTEГавриловић201720-5] Gavrilović 2017, str. 20.

[6] „Ethnic composition, all places: 2022 census”. pop-stat.mashke.org.

[7] „Religious composition: 2022 census”. pop-stat.mashke.org.

[8] „Linguistic composition: 2022 census”. pop-stat.mashke.org.

[9] „Predsedništvo”. lebane.org.rs. Arhivirano iz originala 15. 05. 2018. g. Pristupljeno 14. 05. 2018.

[10] „Opštinsko veće”. lebane.org.rs.

[11] „Opštinska uprava”. lebane.org.rs.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]