Eparhija morozviždska

Eparhija morozviždska (poznata u literaturi i kao Morozvizdska eparhija, odnosno Morozviška eparhija) je bivša pravoslavna eparhija, koja je obuhvatala područje oko gornjeg i srednjeg toka reke Bregalnice. Prvi put se pominje 1018. godine u povelji vizantijskog cara Vasilija II (976-1025) kojom se određuje jurisdikcija Ohridske arhiepiskopije, a prilikom nabrajanja njenih episkopija navedena je između Strumičke i Velbuške eparhije. Morozviška eparhija je u to vreme obuhvatala krajeve: Morozvižd na Bregalnici, Kozjak na Pčinji, Slavište oko Krive Reke, Zletovo oko Zletovčice – desne pritoke Bregalnice, Lukovicu jugozapadno pod Osogovom, Pijanac oko današnjeg Carevog Sela i Maleševo oko gornje Bregalnice. U 11. i 12. vijeku Morozviška eparhija je takođe nazvana i bregalničkom, maleševskom ili ovčjepoljskom. Sve te krajeve oslobodio je od Vizantinaca srpski kralj Stefan Milutin (1282), nakon čega je to područje ušlo u sastav Srpske arhiepiskopije.

tlocrt sa prikazom sukcesije poznoantičkih i srednjovekovnih crkvenih objekata u mestu Morozviždu

ostaci poznoantičke bazilike, sa poznijim srednjovekovnim slojevima u mestu Morozviždu

Vidi još

• Morozvižd
• Morozvižd (selo)
• Zletovo (župa)
• Zletovska eparhija
• Zletovsko-strumička eparhija
• Episkopija bregalnička

Literatura

• Zirojević, Olga (1984). Crkve i manastiri na području Pećke patrijaršije do 1683. godine. Beograd: Istorijski institut, Narodna knjiga. 
• Janković, Marija (1985). Episkopije i mitropolije Srpske crkve u srednjem veku. Beograd: Istorijski institut SANU. 
• Komatina, Predrag (2012). „Pojam Bugarske u XI i XII veku i teritorija Ohridske arhiepiskopije”. Vizantijski svet na Balkanu (PDF). 1. Beograd: Vizantološki institu SANU. str. 41—56. Arhivirano iz originala (PDF) 12. 03. 2021. g. Pristupljeno 18. 06. 2019. 
• Krsmanović, Bojana (2012). „O odnosu upravne i crkvene organizacije na području Ohridske arhiepiskopije”. Vizantijski svet na Balkanu (PDF). 1. Beograd: Vizantološki institu SANU. str. 17—39. Arhivirano iz originala (PDF) 12. 03. 2021. g. Pristupljeno 18. 06. 2019. 
• Novaković, Stojan (1908). „Ohridska arhiepiskopija u početku XI veka” (PDF). Glas SKA. 76: 1—62. 
• Popović, Svetlana (2002). „The Serbian Episcopal sees in the thirteenth century” (PDF). Starinar. 51 (2001): 171—184. 
• Slijepčević, Đoko M. (1962). Istorija Srpske pravoslavne crkve. 1. Minhen: Iskra.