Opština Istočna Ilidža
Opština Istočna Ilidža (ranije opština Srpska Ilidža) je jedna od opština grada Istočno Sarajevo u Republici Srpskoj, BiH. Sjedište opštine je u mjesnoj zajednici Kula, naseljeno mjesto Sarajevo. Prema podacima Agencije za statistiku Bosne i Hercegovine na popisu stanovništva 2013. godine, u opštini je popisano 14.763 lica.[4]
Opština Istočna Ilidža | |
|---|---|
 {{{opis_slike}}} | |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Bosna i Hercegovina |
| Entitet |  Republika Srpska |
| Stanovništvo | |
| — 2017 2013 1996 |  14.292[1] 14.463[2]14.482[3] |
| Geografske karakteristike | |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST) |
| Površina | 28 km2 |
 | |
| Ostali podaci | |
| Načelnik opštine | Marinko Božović [1] (SDS) |
| Poštanski broj | 71216 |
| Pozivni broj | 57 |
| Krsna slava | Sveti Đorđe |
| Veb-sajt | Opština Istočna Ilidža |
Geografija
urediOpština Istočna Ilidža zauzima površinu od 28 km². Prosječna nadmorska visina opštine je 500 m. Nalazi se u krajnjem jugoistočnom dijelu Sarajevskog polja u podnožju planine Igman. Magistralnim putem je povezana sa Fočom, lokalnim regionalnim putem preko Trebevića sa Palama, a mrežom lokalnih puteva je povezana sa gradom Sarajevom u Federaciji BiH. Granica između opštine Istočna Ilidža i Federacije BiH nije obilježena ni na koji način i na nekim mjestima u prirodi se radi o jednoj ulici koja razdvaja dvije stambene zgrade.
Naseljena mjesta, mjesne zajednice i gradske četvrti
uredi
Izmjenom zakonski regulativa,teritorijalne organizacije i Uredbe o naseljenim mjestima koja čine područje jedinice lokalne samouprave Republike Srpske, od 17. juna 2020. godine teritoriju Opštine Istočna Ilidža čine naseljena mjesta: Gornje Mladice, Kasindo, Krupac, Istočna Ilidža, Dobrinja, Kula, Kotorac, Donje Mladice, Vojkovići, Grlica i Istočno Sarajevo.[5]
Područje opštine Istočna Ilidža od potpisivanja Dejtonskog sporazuma do 17. juna 2020. godine činila su naseljena mjesta: Gornje Mladice, Kasindo, Krupac, Sarajevo Dio — Ilidža i Sarajevo Dio — Sarajevo Novi Grad.[6]
Na području opštine Istočna Ilidža postoje 4 mjesne zajednice: MZ Vojkovići, MZ Dobrinja, MZ Kasindo, MZ Kula. Ranije su postojale i mjesne zajednice Grlica i Krupac.
Gradske četvrti Istočne Ilidže su:
- Kasindo
- Bijelo Polje
- Vojkovići
- Donje Mladice
- Dobrinja I (dio)
- Dobrinja IV (dio)
- Kula
- Mladičko Polje
- Naselje Starosjedilaca
- Pavlovac
Najveće su Vojkovići, Dobrinja I, Dobrinja IV, Kasindo. Nekoliko godina poslije rata u Mladicama izgrađeno je veliko stambeno naselje u kojem žive Srbi izbjegli iz drugih sarajevskih opština.
Opština Istočna Ilidža nastala je od dijelova predratnih sarajevskih opština Ilidža i Novi Grad Sarajevo, koji su po Dejtonskom sporazumu pripali Republici Srpskoj. Nekadašnja opština Ilidža je imala površinu od 169 km². Prije primjene Dejtonskog sporazuma, 2/3 tadašnje Opštine Ilidža nalazilo se pod kontrolom Republike Srpske.
Političko uređenje
urediOpštinska administracija
urediNačelnik opštine predstavlja i zastupa opštinu i vrši izvršnu funkciju u Istočnoj Ilidži. Izbor načelnika se vrši u skladu sa izbornim Zakonom Republike Srpske i izbornim Zakonom BiH. Opštinsku administraciju, pored načelnika, čini i skupština opštine. Institucionalni centar opštine Istočna Ilidža je naselje Kula, gdje su smješteni svi opštinski organi.
Načelnik opštine Istočna Ilidža je Marinko Božović ispred Srpske demokratske stranke, koji je na tu funkciju stupio nakon lokalnih izbora u Bosni i Hercegovini 2016. godine. Sastav skupštine Opštine Istočna Ilidža je prikazan u tabeli.[7]
Stanovništvo
urediVeliki dio stanovništva opštine čine sarajevski Srbi izbjegli iz drugih dijelova Sarajevskog polja.
Opština zauzima površinu od 28 km² i u njoj živi 16.754 stanovnika (zvanična procena Republičkog zavoda za statistiku Republike Srpske za 2004. godinu). Iste godine je rođeno 136 dece, a umrlo je 173 stanovnika što čini negativan prirodni priraštaj od -37 stanovnika (posledih nekoliko godina je priraštaj negativan). Sa 527 stanovnika po km² opština Istočna Ilidža je najgušće naseljena opština Istočnog Sarajeva.
Stanovništvo 1991.
urediIstorija
urediNa području opštine, iznad Gornjeg Kotorca, na brdu zvanom "Ilinjača" postoji višeslojni arheološki lokalitet Gradac na Ilinjači koji svjedoči o nastanjenosti na ovog prostora u rasponu od praistorijskog doba do ranog srednjeg vjeka. Istoričari pretpostavljaju da se upravo na tom mestu mogao nalaziti i ranosrednjovjekovni grad "Katera" (Kotorac), koji spominje vizantijski car Konstantin VII Porfirogenit (945—959) u svom čuvenom djelu O upravljanju carstvom (De administrando imperio) i navodi da se grad nalazio u oblasti Bosne, koja je pripadala tadašnjoj Srbiji.[8] U neposrednoj blizini, na području Donjeg Kotorca, na lokalitetu zvanom "Crnač", nalazi se stara nekropola sa stećcima. Ovaj arheološki lokalitet je 2012. godine stavljen pod državnu zaštitu kao nacionalni spomenik u opštini Istočna Ilidža.
Opština Istočna Ilidža je nastala tokom rata u BiH pod nazivom Srpska Ilidža, i predstavlja srpski dio prijeratne sarajevske opštine Ilidža.
Naziv
urediOpština Istočna Ilidža je nastala od dela nekadašnje opštine Ilidža, tada je zvaničan naziv opštine bio Srpska Ilidža. Ustavni sud BiH je 27. aprila 2004. ovaj naziv proglasio neustavnim, nakon čega je Narodna skupština Republike Srpske opštini dodijelila naziv Kasindo, koji je bio u upotrebi vrlo kratko. Zakonom o izmjenama Zakona o teritorijalnoj organizaciji Republike Srpske ("Službeni glasnik Republike Srpske", broj: 103/05), Narodna skupština Republike Srpske je naziv opštine promijenila u Istočna Ilidža.
Dan opštine
urediDan i krsna slava opštine Istočna Ilidža je Sveti Georgije, dana 6. maja. Na dan 4. avgusta u opštini se tradiocionalno obilježava „Dan odbrane Vojkovića, Grlice i Krupca“, kao sjećanje na 4. avgust 1992. kada su borci Druge sarajevske brigade Vojske Republike Srpske odbranili naselja Vojkoviće, Krupac i Grlicu od pripadnika Armije Republike BiH. Takođe se obilježavaju i Dani Kasindolskog batanjona u sjećanje na odbranu Kasindola tokom rata u BiH i poginule borce Kasindolskog batanjona 2. sarajevske motorizovane brigade Vojske Republike Srpske.[9]
Zdravstvo
urediNa području opštine nalazi se i respektabilan Klinički centar Kasindo sa dugom tradicijom liječenja. Takođe postoji i ambulanta na Mladičkom polju, a u toku je izgradnja još jedne u Kasindolu.
Ekonomija
urediOkosnicu razvoja čine proizvodni kapaciteti FAMOSA, GP Budućnost, GP Put, Union-invest, UNIS-MGA, Napredak, Tkaonica ćilima, i druge. Na ovom području svoja sjedišta imaju Centrotrans i GRAS, preduzeća za prevoz putnika u gradskom, prigradskom i međugradskom saobraćaju.
Sport
urediU opštini Istočna Ilidža postoji veliki broj sportskih klubova i organizacija. Najznačajniji fudbalski klib iz ove opštine je FK Famos Vojkovići. Postoji takođe i OFK Kasindo. Od košarkaških klubova najznačajniji je KK Igman. Na području opštine nalaze se dvije sportske sale- u Vojkovićima i Kasindolu.
Religija
urediStanovništvo opštine Istočna Ilidža je većinski pravoslavne vjeroispovjesti. Najznačajniji vjerski objekat u ovoj opštini je pravoslavni Hram Sv. Vasilija Ostroškog na Veljinama. Takođe postoji i pravoslavna crkva u Vojkovićima, dok je crkva na Vranješu još u izgradnji. Ranije je na teritoriji današnje Istočne Ilidže, u Kasindolu(dijelu Donje Mladice) postojao ženski katolički samostan reda Služavke Maloga Isusa. Samostan je bio u funkciji od kraja 19. vijeka do perioda nakon Drugog svjetskog rata, kada je samostan i redovnička imovina nacionalizovan. Zgrada samostana postoji i danas, i služi kao stambena zgrada. Danas, zbog malog broja stanovnika katoličke i muslimanske vjeroispovjesti, ne postoje katolički i islamski vjerski objekti na teritoriji ove opštine.
Obrazovanje
urediNa teritoriji opštine Istočna Ilidža postoje 3 osnovne i 1 srednja škola. Osnovne škole su OŠ Jovan Dučić u Kasindolu (inače jedna od najstarije osnovanih škola u BiH koje rade i danas, počela sa radom 1898. godine), OŠ Aleksa Šantić u Vojkovićima i OŠ Petar Petrović Njegoš (zvanična web prezentacija: https://web.archive.org/web/20141218035438/http://ppnjegos.com/). Srednja škola u ovoj opštini je Srednjoškolski centar „Istočna Ilidža“.
Kultura
urediNa prostoru ove opštine postoje dva kulturno umjetnička društva — SKUD Boško Vujadin iz Kasindola i SKUD Vojkovići iz Vojkovića. Za ovu opštinu je značajan i Međunarodni đurđevdanski festival folklora.
Društvo
urediNa području ove opštine, u Vojkovićima, brdo Naklo, na površini od 24.000 m² nalazi se državni zatvor Bosne i Hercergovine.
Vidi još
urediReference
uredi- ^ „Procjena broja stanovnika 2017.”
- ^ „Popis stanovništva, domaćinstava i stanova u Republici Srpskoj 2013, REZULTATI POPISA”
- ^ „Procjena broja stanovnika 1996.”
- ^ a b „Popis stanovništva u BiH 2013.” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 30. 06. 2016. g. Pristupljeno 26. 08. 2016.
- ^ „Od sutra – u rodnom listu mjesto rođenja Istočno Sarajevo”. Radio Istočno Sarajevo. Arhivirano iz originala 28. 03. 2022. g. Pristupljeno 12. 7. 2020.
- ^ Vlada Republike Srpske: Ministarstvo uprave i lokalne samouprave Republike Srpske: Uredba o naseljenim mjestima koja čine područje jedinice lokalne samouprave Arhivirano na sajtu Wayback Machine (4. mart 2016) (jezik: srpski)
- ^ „Istočna Ilidža”. izbori.ba. Pristupljeno 8. 11. 2024.
- ^ Ćirković 1964, str. 39.
- ^ „Istočna Ilidža: Da se ne zaboravi”. RTRS. 4. 8. 2011.
