Википедија

Utva 251 BC-3

(preusmereno sa Авион 251)

Utva 251 BC-3, ili, popularno, Utva Trojka, je školski avion, jedan među prvima projektovanim, razvijenim i proizvedenim, posle Drugog svetsko rata. Pored osnovne namene za obuku pilota, ima i namenu turističko-sportskog aviona.[1]

Utva 251 BC-3 (Utva Trojka)

Utva 251 BC-3 (Utva Trojka)
Opšte
Namena školska
Posada dva člana
Proizvođač Fabrika aviona Utva, FNR Jugoslavija, Srbija
Prvi let 1946.
Početak proizvodnje 1947.
Dimenzije
Dužina 8,33 m
Razmah krila 10,36 m
Visina 2,08 m
Površina krila 15,5 m²
Masa
Prazan 374 kg
Normalna poletna 602 kg
Pogon
Klipno-elisni motor 1 h Valter Minor 3
Snaga 48 kW
Performanse
Maks. brzina na Hopt 130 km/h
Maks. brzina na H=0 166 km/h
Dolet 605 km
Plafon leta 3.900 m

Projekat i razvoj

uredi
 
Inž. Boris Cijan koprojektant Trojke
 
Inž. Đorđe Petković koprojektant Trojke

"Trojku“ su projektovali Boris Cijan i Đorđe T. Petković (»Brale«)[2], a prototipski razvoj je realizovan u Ikarusu, pod oznakom Ikarus 251. Nakon uspešnog ispitivanja u letu, u Vazduhoplovno opitnom centru, serijska proizvodnja je realizovana u Utvi, pod oznakom 251 Trojka. Ukupno je proizvedeno 80 aviona, ovog tipa, a s njima su bili opremani JRV i aero-klubovi vazduhoplovnog saveza Jugoslavije, u vremenskom periodu od 1948. do 1952. godine.[1]

Tehnički opis

uredi
 
Walter Mikron III (1946)

Utva BC-3 "Trojka" je niskokrilac sa fiksnim stajnim organima, a namena joj je početna obuka pilota JRV-a ali i aero-klubova. Serijskom avionu, u odnosu na prototip, je podignut krov kabine za debljinu sedećeg padobrana.

Noseća konstrukcija letelice bila je izrađena od drveta, poprečni presek trupa bio je ovalan. Obloga trupa je bila od impregniranog platna. Unutar trupa bila je prostrana kabina u kojoj su instruktor i učenik-pilot sedeli jedan pored drugog. Letelica je imala dvostruku komandu. Kabinu je pokrivao krovni prozor od pleksiglasa koji se otvarao povlačenjem unazad.

 
Walter Minor 4-III (1946)

Letelica je bila opremljena vazduhom hlađenim četvorocilindričnim motorom Valter Mikron III ili Valter Minor 4-III. Motor nije zaklawao pogled pilota ili učenika. Izduvna cev od motora vođena je kroz haubu do dna letelice, pa buka izduvnih gasova nije ometala posadu u kabini. Nosač motora bio je bio izveden kao čelična konstrukcija. Motor i nosač su bili prekriveni aluminijumskim poklopcem. Na vratilu motora se nalazila drvena vučna dvokraka elisa fiksnog koraka.

Krila su imala drvenu noseću konstrukciju, oblik je bio samonosiva konzola, geometrija trapezasta sa blago zaobljenim krajevima. Konstrukcija je bila prekrivena impregniranim platnom. Repne površine vazduhoplova takođe su napravljene od drveta i prekrivene impregniranim platnom.

Stajni trap je izveden kao kruta čelična konstrukcija od zavarenih tankozidih cevi, Točkovi su bili sa nisko pritisnim gumama.

Sačuvani primerci

uredi
 
Avion Utva Trojka u Tehničkom muzeju u Zagrebu

Jedan preživeli primerak ovog aviona sa registracijom YU-CGT je u Tehničkom muzeju u Zagrebu, gde je izložen kao muzejski eksponat. Nekoliko drugih se nalazr u aeroklubovima, bilo da su rekonstruisani ili jednostavno sačuvani iz sentimentalnih razloga.

Korisnici

uredi
  •   Jugoslavija
    • vojne pilotske škole (RV i PVO)
    • Pilotske škole Vazduhoplovnog saveza Jugoslavije

Vidi još

uredi

Reference

uredi
  1. ^ a b Rendulić 1996
  2. ^ Janić, Čedomir; Petrović, Ognjan (2017). Tvorci vazduhoplovstva Kraljevine Jugoslavije. Beograd: Muzej nauke i tehnike. ISBN 978-86-82977-60-5.

Literatura

uredi
  • Rendulić, Zlatko (1996). Avioni domaće konstrukcije posle Drugog svetskog rata. Beograd: Institut Lola. 
  • Dimitrijević, Bojan (2012). Jugoslovensko ratno vazduhoplovstvo 1942-1992. Beograd: Institut za savremenu istoriju. ISBN 978-86-7403-163-6. 
  • Janić, Čedomir; Petrović, Ognjan (2010). Vek avijacije u Srbiji 1910-2010, 225 značajnih letelica. Beograd: Aerokomunikacije. ISBN 978-86-913973-0-2. 
  • Janić, Čedomir; Ognjan Petrović (2011). The Century of Sport Aviation in Serbia (na jeziku: (jezik: engleski)). Beograd: Aerokomunikacije. 
  • Taylor, Michael J. H. (1989). Jane's Encyclopedia of Aviation. London: Studio Editions. str. 430–31.
  • Lekić, Mile (2007). Konstrukcija lakih aviona. Novi Sad: Lem Aeroprom. ISBN 978-86-909363-2-8. 
  • Janić, Čedomir; Petrović, Ognjan (2017). Tvorci vazduhoplovstva Kraljevine Jugoslavije. Beograd: Muzej nauke i tehnike. ISBN 978-86-82977-60-5.
  • Grujić, Zlatomir (1998). „Fabrika aeroplana i hidrplana Ikarus A.D.”. Aeromagazin (na jeziku: (jezik: srpski)). Beograd: BB Soft. 6: 39 — 41. ISSN 1450-6068. 

Spoljašnje veze

uredi
Preuzeto iz „https://sr.wiki.x.io/w/index.php?title=Утва_251_БЦ-3&oldid=27888486”